اجزای مدار فرمان

اجزای مدار فرمان:
اجزای یک مدار فرمان شامل کلیه تجهیزات و دستگاه های مربوط به عملکرد مدار است.

این تجهیزات شامل مواردی مانند محفظه تابلو، سیم و کابل، رله ها، کنتاکتورها، تجهیزات پایلوت و تجهیزات محافظت از اضافه جریان است.

انتخاب تجهیزات کنترل برای یک هدف خاص نیاز به درک کاملی از مشخصات عملکرد کنترل کننده و نحوه سیم کشی آن دارد. برای ساخت مدار فرمان، باید تجهیزات کنترلی مناسب انتخاب شوند و در طرح کلی به کار روند.

هر زبانی به منظور انتقال ایده ها و اطلاعات ایجاد شده و توسعه یافته است. بنابراین، برای درک ایده ها و اطلاعات منتقل شده، درک زبان لازم است.

زبان کنترل ها و فرمان های الکتریکی نیز از مجموعه ای از نمادها تشکیل شده است که معمولاً استفاده از آن ها رایج است. در ادامه، همراه با معرفی اجزای مدار فرمان، نماد آن ها را نیز بیان می کنیم.

کنتاکت یا اتصال:
از نمادهای اتصال یا کنتاکت برای نشان دادن مسیر باز یا بسته جریان استفاده می شود. کنتاکت ها به دو صورت «در حالت عادی باز» یا «نرمالی اُپن» (NO) و «در حالت عادی بسته» یا «نرمالی کلوزد» (NC) نشان داده می شوند. فعال سازی کنتاکت ها نیازمند تجهیزات دیگری است.

روش استاندارد نمایش یک کنتاکت، در واقع نشان دادن آن وضعیتی است که دستگاه تحریک در حالت بدون انرژی یا بدون برق (غیرفعال) است. به عنوان مثال، در تصویر زیر از یک رله به عنوان دستگاه محرک استفاده شده است.

کنتاکت ها NO هستند، به این معنی که وقتی رله بدون انرژی است، کنتاکت باز است. بنابراین، مسیر بسته ای برای جریان وجود ندارد و چراغ خاموش است.

کنتاکت NO:
در نقشه مدار فرمان، نمادها در حالت برق دار نشان داده نمی شوند. به عنوان مثال، در تصویر زیر مدار ابتدا در حالت بدون انرژی یا بدون برق نشان داده شده است. کنتاکت ها در حالت NO خود مشخص شده اند.

وقتی رله برق دار می شود، کنتاکت ها بسته شده و مسیر جریان را کامل می کنند و چراغ روشن می شود. کنتاکت ها در شکل برجسته شده اند تا بسته شده آن ها را نشان دهیم. البته این برجسته کردن یک نماد رسمی نیست. در اینجا فقط برای نشان دادن عملکرد مدار از آن استفاده کرده ایم.

کنتاکت NC:
در تصویر زیر، کنتاکت ها به صورت NC نشان داده شده اند، به این معنی که هنگامی که رله بی برق باشد، کنتاکت ها متصل هستند. مسیر کاملی از جریان وجود دارد و چراغ روشن است. وقتی رله انرژی می گیرد، کنتاکت ها باز می شوند و چراغ را خاموش می کنند.

سوئیچ یا کلید:
از نماد سوئیچ در نقشه مدار فرمان نیز برای نشان دادن مسیر باز یا بسته جریان استفاده می شود. نماد سوئیچ برای نشان دادن لیمیت سوئیچ ها، فوت سوئیچ ها، سوئیچ های فشار، سوئیچ های سطح، سوئیچ های تحریک شونده با دما، سوئیچ های جریان و سلکتورها به کار می رود.

سوئیچ ها، مانند کنتاکت ها، برای تغییر حالت خود به دستگاه یا عمل خارجی دیگری نیاز دارند. در مورد سوئیچ دستی شخص باید به طور دستی موقعیت سوئیچ را تغییر دهد.

سوئیچ NO:
در تصویر زیر یک باتری به یک طرف یک سوئیچ NO و یک چراغ به طرف دیگر متصل است. با باز بودن سوئیچ از جاری شدن جریان به سمت چراغ جلوگیری می شود. وقتی شخصی سوئیچ را ببندد، مسیر جریان کامل و چراغ روشن می شود.

سوئیچ NC:
در تصویر زیر یک باتری به یک طرف سوئیچ بسته شده و یک چراغ به طرف دیگر آن متصل است. با بسته شدن سوئیچ جریان به سمت چراغ برقرار می شود. با باز کردن سوئیچ، مسیر جریان قطع و چراغ خاموش می شود.

شستی:
شستی ها یا همان دکمه های فشاری (پوش باتون) دو نوع اصلی دارند: لحظه ای و دائم. وقتی یک شستی لحظه ای NO را فشار دهیم، بسته خواهد شد. به طور مشابه، یک شستی لحظه ای NC با فشار دادن باز می شود. با فشار شستی نگهدارنده، دکمه در جای خود قرار می گیرد.

شستی NO:
در تصویر زیر یک باتری به یک طرف شستی NO و یک چراغ به طرف دیگر آن متصل است. هنگامی که دکمه فشار داده می شود، یک مسیر کامل جریان از طریق شستی به وجود می آید و چراغ روشن می شود.

شستی NC:
در شکل زیر تا زمانی که شستی فشار داده نشود، جریان به سمت چراغ برقرار می شود. با فشار دادن شستی، جریان قطع شده و چراغ خاموش می شود.

سیم پیچ یا کویل:
از کویل ها در استارترهای الکترومغناطیسی، کنتاکتورها و رله ها استفاده می شود. هدف کنتاکتورها و رله ها باز و بسته شدن کنتاکت های مرتبط است. برای مشخص کردن سیم پیچ از یک حرف، مثلاً M و CR به ترتیب برای موتور و رله کنترل استفاده می شود.

کنتاکت های متناظر نیز حرف شناسایی مشخصی دارند. کنتاکتورها و رله ها از یک عمل الکترومغناطیسی برای باز و بسته شدن این کنتاکت ها استفاده می کنند. کنتاکت ها می توانند NC یا NO باشند.

کویل با کنتاکت های NO:
در مثال زیر، کنتاکت های M سری با موتور، توسط کویل M کنتاکتور کنترل می شوند. وقتی شخص سوئیچ را می بندد، مسیر کامل جریان از طریق سوئیچ و سیم پیچ M کنتاکتور به وجود می آید. سیم پیچ M کنتاکت های M را فعال می کند. این کنتاکت ها خود در مسیر برق موتور هستند.

رله اضافه بار:
رله های اضافه بار برای محافظت موتور از گرم شدن بیش از حد به دلیل اضافه بار ماشین آلات، کاهش ولتاژ یا قطع فاز در یک سیستم سه فاز استفاده می شوند. وقتی جریان بیش از حد در مدت زمان از پیش تعیین شده ای کشیده شود، رله باز شده و موتور از منبع توان جدا می شود.

چراغ سیگنال:
چراغ پایلوت یا چراغ سیگنال، چراغ الکتریکی کوچکی است که برای نشان دادن شرایط خاص یک مدار استفاده می شود. به عنوان مثال، ممکن است از یک چراغ قرمز برای نشان دادن کار کردن موتور استفاده شود. حرف در مرکز نماد چراغ سیگنال نشان دهنده رنگ نور آن است.