این نوع از مصالح هوشمند که زیر مجموعه مصالح هوشمند تغییرشکل دهنده هستند، نوعی ویژگی ذاتی دارند که آنها را قادر می سازد تا در برابر تغییرات دمای محیط پیرامون به طور برگشت پذیر واکنش نشان دهند. تغییرات دمایی ممکن است تأثیر غیر فعال داشته باشد به طوری که مصالح به طور مداوم وضعیت دمای داخلی خود را با وضعیت طبیعی پیرامونش از طریق پوسته بیرونی تنظیم کند و اگر تأثیرات آن به صورت فعال باشد، نوعی گرمایش فعال با بکار بردن یک میدان الکتریکی از طریق تماس ایجاد می شود.
مصالح دما واکنشی، به نوبه خود انواع و اقسام متنوعی از متریال ها را شامل می شوند اما تعداد محدودی از آنها در معماری کاربرد دارند.مصالح منبسط شونده نمونه ای از مصالح دما واکنشی هستند که دارای ضریب انبساط گرمایی اند. گرماسنج ها از اولین سیستم هایی بودند که با بکارگیری چنین مصالحی ساخته شد. اما مهم ترین کاربرد آنها در معماری در ترموستات های گرمایشی برای سرویس های خدماتی ساختمان و همچنین به عنوان محرک های ویژه ای در گلخانه ها و در نمای ساختمان ها برای کنترل و مدیریت انرژی به کار می روند.
کاربرد دیگر آنها در سیستم تهویه اتاق های ساختمان است. با وجود اینکه مصالح منبسط در دهه های اخیر به عنوان اجزای (TEM) شونده ترموستات ها بکار می رفته اند اما استفاده از آنها برای تهویه اتوماتیک ساختمان مربوط به چند سال اخیر می شود. طرز کار این سیستم نیز به گونه ای است که در دماهای مشخص سیستم باز یا بسته می شود تا شرایط تهویه مناسب فضا را فراهم سازد. آنها همچنین می توانند با بالا بردن یا پایین آوردن بخش هایی از پوشش بام به صورت اتوماتیک، به عنوان اجزای سیستم تهویه در نمای ساختمان ها طراحی شوند.