همانطور که از اسم این مصالح پیداست آنها قادرند رنگ یا مشخصه های بصری خود را در پاسخ به یک یا چندین محرک خارجی به صورت برگشت پذیر تغییر دهند. این مصالح با توجه به محرک انگیزاننده خود انواع مختلفی را شامل می شوند ولی تعدادی از آنها که در کاربردهای معمارانه بسیار مورد توجه اند شامل مصالح فتوکرومیک، ترموکرومیک و الکتروکرومیک هستند. این مصالح با قرار گیری در برابر نور با تغییر رنگ ار خود واکنش می دهند.
هم اکنون مصالح فتوکرومیک یا به صورت رنگ دانه های فتوکرومیک، شیشه های فتوکروم یک و پلاستیک ها یا پلیمرهای فتوکرومیک در دسترس هستند. استفاده از این مصالح در معماری و در پوشش نمای بناها باب شد ه است. هر چند که در ابتدا بکارگیری این مصالح بخاطر جنبه زیبایی آنها بود (بخاطر طیف رنگی که در برابر نور ایجاد می نمودند).کاربرد مصالح الکتروکرومیک نیز در معماری شیشه های الکترواپتیکال هستند. مصالح الکترواپتیکال با قرارگیری در معرض اشعه خورشید مشخصه بصری یعنی میزان شفافیت خود را تغییر می دهند.
مصالح هوشمند ساطع کننده نور
مصالح و فرآورده هایی هستند که مولکول هایدرون آنها با تأثیر انرژی هایی مثل روشنایی یا میدانالکتریکی، برانگیخته شده و از خود نور تولید می کنند.این پدیده در واقع یک حالت موقتی برای مولکول ها است که بر اثر تأثیر انرژی بالاتر اتفاق می افتد که در این زمان بخشی از انرژی جذب شده توسط مولکول ها به شکل اشعه الکترومغناطیسی مرئی ساطع می شود بدون آنکه حرارت اشعه خارج شود. از این پدیده با عنوان تابناکی یاد می کنند. از مهم ترین و کاربردی ترین آنها در زمینه معماری، مصالح فتولومینس و الکترولومینس هستند.