در تزیینات معماری دوره پهلوی اول، همچنان تکنیک و مصالح به جا مانده از دوره قاجار دیده می شود. این میراث تزیینی به شکل ترکیب مصالح مختلف در هنر تزیینی بنا است. در دوره قاجار، سر در ورودی منازل دولتمردان و اعیان و اشراف، هماهنگ با رفتارهای جدید اجتماعی آنان ساخته و پرداخته شده است.
آنها برای نشان دادن موقعیت اجتماعی و حفظ جایگاه و اعتبار خود، در تزیین ورودی ها، وسواس و سلیقه خاصی به کار برده و از مواد و مصالح مرغوب و نقش و نگار بیشتری استفاده می کردند. جنس کتیبه های به کار رفته در دوره قاجار از گچ، آجر، کاشی و چوب است و عمده تزیینات سردرها به صورت گچ بری، آجرکاری و کاشی کاری اجرا شده است.
اما در دوره پهلوی اول، حضور آجرکاری نسبت به مصالح دیگر بیشتر نمایان است و در نمونه های مختلف، ترکیبات آشنا و بعضاً منحصر به فرد در تزیینات آجری دیده می شود. همچنین در بسیاری از طرح ها، ترکیبات مختلف با مصالح دیگر (حتی سیمانی) و نیز همنشینی و درکنار هم قرارگرفتن چند طرح تزیینی با مصالح مختلف اجرا شده است و به نظر می رسد که میراث گذشته همچنان توانسته است به سادگی و یا شایستگی توسط استاد کاران به کار گرفته شود.
تلفیق سبک های تزیینی
پشتوانه غنی هنر آجرکاری گذشته، تأثیرات و حضور خود را در تزیینات معماری این دوره نمایان ساخته است. همچنین به دلیل اثرگذاری معماری اروپا در این عصر، تأثیر تزیینات سبک غربی نیز در آثار این دوره مشاهده می شود. از این جهت، در تزیینات آجری بناهای دوره پهلوی اول، با هر دو نوع تزیینات روبرو هستیم:
تزیینات آجری با طرح و نقش سنتی و اسلامی و نیز تزیینات آجری به شیوه معماری اروپایی. بنابراین، بناهای این دوره، به گونه ای هنرمندانه و خوشایند و یا به شکل ترکیبات جدید و نامانوس، طرح های آجری تزیینی را در بناها ایجاد کرده است که خود بیان کننده نگرش معماری این دوره است. پدیده ای تزیینی، که می توان به گونه ای آن را سبک ممتاز، جدید و متفاوت تلقی کرد.
تنوع و گستردگی کمی در آجرکاری تزیینی
هرچند وسعت و میزان تزیینات معماری این دوره به فراوانی، دقت و با جزئیات بیشتر نسبت به معماری دوره های پیشین نیست و طرح ها عموماً از سادگی بیشتری برخوردارند، اما به دلیل گستردگی و تعداد بناهای ساخته شده در این مدت کوتاه، می توان تعداد متنوع و فراوانی از انواع تزیینات (به ویژه تزیینات آجری) را مشاهده کرد.
تقارن در طرح آجرکاری تزیینی
یکی از ویژگی های شاخص تزیینات آجری در بناهای این دوره، رعایت تقارن در طرح ها است. در واقع تمامی بناهایی که به سبک معماری باستانی ایرانی و سبک سنتی و اسلامی گذشته و یا معماری نئوکلاسیک اروپا ایجاد شده است، ویژگی تقارن را نیز به همراه دارد. اما بناهایی که در دوره آخر پهلوی اول و به سبک معماری مدرن ایجاد شده، چندان رعایت تقارن ندارد و اصولاً در این بناها آجر به کار نرفته است. بنابراین ویژگی تقارن در تزیینات آجری را می توان گرایش به سمت گذشته و یا بهره گیری از سبک های پیش از مدرن دانست.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
