معرفی انواع سکسیونر

انواع سکسیونر:
سکسیونرها با توجه به کاربرد و سطح ولتاژ در انواع مختلفی ساخته می شوند که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم.

سکسیونر تیغه ای:
«سکسیونر تیغه ای یا کاردی» (Blade Type Disconnector) برای ولتاژهای پایین و متوسط ( تا حدود 63 کیلو ولت) مورد استفاده قرار می گیرد. تصویر زیر یک نوع سکسیونر تیغه ای را نشان می دهد.

از این نوع سکسیونر برای قطع و وصل و حفاظت مطمئن در زمان عملکرد و در جاهایی که محدودیت سطح وجود داشته باشد استفاده می شود.

برحسب میزان جریانی که از آن عبور می کند تیغه ها می تواند از ساده به دوتایی و از نوع تسمه ای (در جریان کم) به پروفیلی (در جریان زیاد)، میله ای و لوله ای تغییر کنند. نوع اهرمی آن نیز در فشار قوی و فوق فشار قوی کاربرد دارد.

این سکسیونرها به دلیل وجود شرایط جوی و وجود تنش های مختلف باید به گونه ای نصب شوند که در اثر نیروی برف یا باد به راحتی وصل نشوند.

ساختمان آن ها دارای یک کنتاکت ثابت و یک کنتاکت متحرک بوده و قطع مدار عمود بر سطح افقی و در امتداد مدار است. مسیر طی شده توسط کنتاکت متحرک حداکثر یک ربع دایره است.

سکسیونر کشویی:
«سکسیونر کشویی» (Drawable Type Disconnector) برای کیوسک یا قفسه هایی که دارای عمق کم هستند بسیار مناسب اند.

این سکسیونرها بیشتر به صورت میله ای در جهت عمودی قطع و وصل می شوند و عمدتاً در فشار متوسط کاربرد دارند. ساختمان آن ها شامل دو پایه ثابت و یک تیغه متحرک است که حرکت تیغه در امتداد خودش صورت می گیرد. مهم ترین مزیت این نوع سکسیونرها امکان ساخت تیغه ها به صورت لوله ای است.

شکل زیر دو سکسیونر کشویی را نشان می دهد. شکل سمت چپ یک دستگاه سکسیونر 10 کیلوولت/1250 آمپر با یک تیغه لوله ای برای هر فاز و شکل سمت راست یک دستگاه سکسیونر 20 کیلوولت/2500 آمپر با دو تیغه لوله ای موازی است.

سکسیونر دورانی:
«سکسیونر دورانی» (Rotational Type Disconnector) برای ولتاژهای بالا به ویژه ولتاژهای 60 تا 765 کیلوولت کاربرد دارد.

مهم ترین مزیت این سکسیونر دارا بودن دو تیغه متحرک و دورانی است. نیروی وزش باد و نیروی وزن سکسیونر به هیچ وجه سبب وصل بی موقع آن نمی شود.

سکسیونر هر فاز دارای دو پایه عایقی قابل گردش است که تیغه های پل روی آن نصب شده است. هنگام قطع یا وصل سکسیونر، پایه ها حول محور خود در خلاف جهت یک دیگر به اندازه 90 درجه می چرخند و سبب قطع و وصل کنتاکت ها می شوند.

در تصویر زیر دو قسمت یک دستگاه سکسیونر دورانی نشان داده شده است.

سکسیونر قیچی:
سکسیونر قیچی (Pantograph Type Disconnector) برای ولتاژ فشار قوی و فوق فشار قوی و در ولتاژهای بالاتر از 110 کیلوولت مناسب است. به سکسیونر قیچی، سکسیونر پانتوگراف یا یک ستونی نیز گفته می شود و معمولاً در در جاهایی که اختلاف ارتفاع دارند از آن استفاده می شود.

شکل زیر یک نوع سکسیونر قیچی را در دو حالت قطع و وصل نشان می دهد. کنتاکت ثابت این سکسیونر شین یا خط هوایی است.

سکسیونر قیچی در دو حالت (الف) قطع و (ب) وصل در تصویر زیر نشان داده شده است.

سکسیونر اهرمی:
این نوع سکسیونر در سطح ولتاژ 63 تا 765 کیلو ولت کاربرد دارد و دارای یک تیغه لوله ای برای هر فاز در سطح ولتاژ 63 تا 230 کیلوولت (شکل سمت راست) و یا دو تیغه لوله ای (شکل سمت چپ) در سطح ولتاژهای 145 تا 765 کیلو ولت است.

سکسیونر قابل قطع زیر بار:
سکسیونر قابل قطع زیر بار که به آن کلید بار نیز می گویند، می تواند جریان های کم و جریان های بار را که چند برابر جریان نامی آن است بدون هیچ مشکلی قطع کند. سکسیونرهای قابل قطع زیر بار در انواع داخلی (تابلویی) و یا بیرونی (هوای آزاد) مورد استفاده قرار می گیرند.

موارد استفاده آن ها در کلیدهای فیدر موتوری و انشعاب های کوچک است. محیط قطع در سکسیونرهای قابل قطع زیر بار متنوع بوده که از انواع آن می توان به قطع تحت سرعت بالا (سکسیونرهای خشک) و سکسیونرهای روغنی، گازی و خلأ اشاره کرد.

از این سکسیونرها به تعداد کمتری نسبت به سکسیونرهای غیر قابل قطع زیر بار در شبکه های فشار متوسط استفاده می شود.

گفتنی است که این نوع سکسیونرها برای عملکرد در برابر جریان اتصال کوتاه مدار، همیشه با فیوز فشار قوی به طور سری در مدار قرار می گیرند. در تصویر زیر دو نمونه از این نوع کلید را می بینیم.

سکسیونر زمین:
از این سکسیونر برای ایمنی افرادی که روی خط انتقال و تجهیزات پست کار می کنند و نیز تخلیه بارهای باقیمانده روی خطوط، در ابتدای خطوط و پست های فشار قوی استفاده می شود.

سکسیونر زمین در حقیقت یک نوع سکسیونر تیغه ای است که روی سکسیونر خط قرار داشته و معمولاً دارای یک اینترلاک الکتریکی و یا مکانیکی با سکسیونرهای خط و یا ترانسفورماتورها، راکتورها و بانک های خازنی است.

اینترلاک به این مفهوم است که تا سکسیونر سر خط یا ورودی به ترانسفورماتور باز نباشد، بسته نخواهد شد و تا زمانی که سکسیونر زمین بسته باشد سکسیونر مربوط بسته نخواهد شد.