بلوک سیمانی یا بلوک بتنی از اختلاط سیمان و آب با شن ریزدانه، ماسه یا دیگر سنگدانه های مناسب، لرزاندن، متراکم کردن، مخلوط، عمل آوردن و مراقبت از آنها در محیط مناسب ساخته می شود. بلوک های سیمانی به اشکال توخالی و توپر ساخته شده و در دیوارهای خارجی و داخلی به صورت باربر و غیر باربر و در تیغه های جدا کننده و سقف های تیرچه بلوک و سایر قسمت های ساختمان به مصرف می رسند. بلوک های سیمانی بیشتر در نقاطی مرسوم هستند که برای تولید آجر محدودیت هایی وجود داشته باشد.
وزن بلوک بستگی به وزن بتنی دارد که بلوک با آن ساخته می شود. بلوک های ساخته شده از شن و ماسه طبیعی رودخانه ای یا شکسته، دارای وزن ویژه ی معمولی و در حدود 2000 کیلوگرم در مترمکعب هستند. بلوک های با وزن ویژه کمتر از 1680 کیلوگرم بر مترمکعب را سبک به حساب می آورند. در ساخت این بلوک ها از دانه هایی مانند پوکه معدنی و پوکه صنعتی استفاده می شود. مقاومت بلوک های سبک با وجود کاهش وزن، در مقایسه با بلوک های معمولی کاهش چشمگیری ندارد.
بلوک های سیمانی به لحاظ شکل ظاهری به انواع توخالی باربر، غیر باربر، توپر و آجر بتنی تقسیم می شوند. از نقطه نظر محل مصرف به دیواری، توکار، نمادار، تیغه ای، ستونی، و سقفی گروه بندی می شوند. بلوک های ویژه ای نیز برای دودکش، نعل درگاه، جدول خیابان ها و پیاده روها و فرش کف ساخته می شوند.
بلوک های دیواری
بلوک های سیمانی ساده باید به شکل مکعب مستطیل و کاملاً سالم و بدون عیب بوده و سطوح آن چسبندگی کافی با اندود و ملات داشته باشند. استاندارد ایران شماره 70، بلوک های توخالی دیواری را به انواع 40×30×20، 40×20×20 و 40×10×20 سانتیمتر گروه بندی کرده است. جمع طول قطعات توپر را بیش از کل طول در همان جهت و سطح قسمت های پر را بیش از 50٪ سطح کل بلوک در جهت عمود بر بار وارده و ضخامت حداقل جداره ها و پوسته خارجی بلوک های کوچک را 3 سانتیمتر و بلوک های متوسط و بزرگ را 4 سانتیمتر تعیین نموده است. ابعاد مذکور اسمی هستند و اندازه های واقعی طول و ارتفاع بلوک را به خاطر وجود ملات 1 سانتیمتر کمتر اختیار می کنند.رواداری برای طول بلوک، 3 و برای عرض ارتفاع بلوک، 1/5 میلیمتر تعیین شده است.
بلوک های سقفی
ضخامت تیغه های بلوک سقفی حداقل 15 میلیمتر، عرض تکیه گاه بلوک سقفی بر روی تیرچه دست کم 17/5 میلیمتر، رواداری در عرض بلوک 2 و در طول و ارتفاع 5 میلیمتر خواهد بود. مصرف سیمان در این بلوک به خاطر نازکی تیغه، قدری بیش از بلوک دیواری است.
بلوک های نمادار
بلوک های نمادار به ابعاد بلوک های دیواری با نمای صاف و نقشدار تهیه می شوند. برای جلوگیری از زخمی شدن و پریدگی لبه ها و سطوح در موقع شکستن بلوک های نمادار جهت مصرف، آنها را در اندازه های نمیه و سه قدی نیز می سازند. به منظور صاف بودن سطوح باید مصرف سیمان قدری بیشتر از بلوک های معمولی باشد.
بلوک های سبک
بلوک های سبک دیواری و سقفی به منظور کاهش وزن و بار مرده و و تقلیل تبادل حرارتی و صوتی در ساختمان مصرف می شوند. این بلوک ها را از انواع بتن سبک می سازند و که معمول ترین آنها بتن های گازی و سبک دانه ای هستند.وزن ویژه بلوک های سبکدانه از 1200 تا 1450 کیلوگرم بر متر مکعب است. تاب فشاری متوسط 3 نمونه آنها باید دست کم 70 کیلوگرم بر سانیتمتر مربع در سطح کل بلوک و حداقل تاب فشاری یک نمونه 55 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد. حداکثر میزان جذب آب در مورد این بلوک ها 30 کیلوگرم بر متر مکعب است.
انواع دیوارهای بلوک سیمانی
به لحاظ ساختاری دیوارهای ساخته شده از بلوک سیمانی را می توان به چهار دسته تقسیم نمود.
ترکیبی از سه دسته اول شامل دیوارهای نیمه مسلح باربر و دیوارهای نیمه پر نیز در برخی نواحی جهان اجرا می شوند.