سنگدانه ها بسته به ماهیت جنس سنگ مادر و روش شکسته شدن یا فرسایش می توانند شکلی گرد گوشه، تیز گوشه یا نامنظم داشته باشند. سنگدانه های تیز گوشه و آنهایی که سطوحی ناصاف و متخلخل دارند، نسبت به سنگدانه های گرد گوشه به آب بیشتری نیاز دارند.
برخی از دانه های مناسب ممکن است به دلیل خواص دانه بندی نامناسب یا وجود مقدار زیادی ذرات مسطح و کشیده، آب بیشتری نیاز داشته باشند. در چنین مواردی برای استفاده از این سنگدانه ها می توان برای جلوگیری از افزایش بیش از حد نسبت آب به سیمان و کاهش مقاومت، عیار سیمان را افزایش داد.
مشخصات ظاهری خارجی سنگ ها به خصوص شکل آنها در رابطه با خواص بتن تازه و سخت شده اهمیت زیادی دارد و وصف جسم سه بعدی و شکل آن ها کمی دشوار است و آسان تر است که مشخصات هندسی معینی برای آن ها تعریف شود. گرد گوشه بودن واقعی نتیجه مقاومت و مقاومت فرسایشی سنگ مادر و میزان سایش است که به سنگ اعمال شده است. شکل سنگدانه شکسته به طبعیت سنگ مادر، نوع سنگ شکن و نسبت کاهش آن بستگی دارد. این نسبتی از اندازه اولیه به دانه های شکسته شده است.
حداکثر اندازه سنگدانه ها
هر چه سنگدانه ها بزرگ تر باشد مساحت سطحی که باید مرطوب شود در واحد جرم کمتر میشود. بنابراین افزایش دانه بندی سنگدانه ها به یک حداکثر اندازه دانه بزرگ تر سبب پایین آوردن آب لازم برای مخلوط خواهد شد. به طوری که برای یک کارایی و مقدار سیمان معین می توان نسبت آب به سیمان را پایین آورد و در نتیجه افزایش در مقاومت حاصل نمود. لازم بذکر است از آنجائی که ذرات بزرگ سنگدانه سبب ایجاد عدم تجانس در مجموعه میشوند نامطلوب هستند. بنابراین یک نکته مثبت و یک نکته منفی دارد و باید با تجربه کردن مشخص نمود که کدام یک بر دیگری غلبه دارد.
در یک سری از تحقیقات نشان داده شده که از نظر مقاومت نهایی بتن، اصولاً بتنی که با سنگدانه های شکسته، ساخته می شود به دلیل امکان درگیر شدن بهتر دانه ها با یکدیگر و برقراری اصطکاک بیشتر بین آن ها مقاوم تر خواهد بود. به همین دلیل توصیه می شود که در مواردی که مقاومت خیلی بالا مورد نظر باشد از سنگدانه های شکسته استفاده شود. همچنین سنگدانه های پولکی و کشیده، مقاومت فشاری بتن را کم می کند و این امر را می توان ناشی از اتصال ناکافی سنگدانه های پولکی با ملات سیمان، شکل نامطلوب و مقاومت کمتر آنها دانست.
طبق نتایجح به دست آمده، مشاهده می شود که تأثیر شکسته بودن مصالح ریزدانه کمتر از مصالح درشت دانه است. به طور کلی شکل و بافت سطحی سنگدانه ها تأثیر عمده ای بر میزان آب لازم یک مخلوط دارد. به عبارت دقیق تر هنگامی که تداخل و فضای خالی بین دانه های متراکم شده بیشتر است، آب زیاد تری نیز مورد نیاز است.
به طور کلی پولکی بودن و شکل درشت دانه ها اثر قابل ملاحظه ای بر روی کارایی بتن دارد. با افزایش عدد تیز گوشه بودن سنگدانه ها روانی بتن تقلیل می یابد. دانه های پولکی و سوزنی در سنگدانه های ریز و درشت می تواند به کاهش کارایی بتن تازه منجر شود. همچنین این دانه ها در بتن سخت شده، می توانند باعث کاهش مقاومت شوند.