اجزای نقشه توپوگرافی چه هستند؟
نقشه های توپوگرافی از بخش هایی نظیر عنوان، لجند، مقیاس، علامت شمال و از همه مهم تر، منحنی های تراز تشکیل می شوند. در ادامه به معرفی برخی از این بخش ها می پردازیم.

نقشه_توپوگرافی3

لجند نقشه:
«لجند» (Legend) یا راهنما، یکی از بخش های ثابت در اکثر نقشه ها است که به منظور نمایش مفهوم علائم و جزئیات دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

استفاده از یک لجند مناسب با اطلاعات واضح می تواند خواندن نقشه های توپوگرافی را ساده تر کند. مقیاس و علامت شمال به عنوان المان های راهنمای نقشه در نظر گرفته می شوند.

لجند یا راهنما با عنوان کلید نقشه نیز شناخته می شود. تصویر زیر نمونه ای از یک لجند نقشه توپوگرافی را نمایش می دهد.

عوارض نقشه های توپوگرافی چه هستند؟
نقشه های توپوگرافی جزئیات زیادی را در بر می گیرند. به عبارت دیگر، اطلاعات تمام عوارض طبیعی یا مصنوعی سطح زمین، به صورت المان های خطی یا گرافیکی در این نقشه ها به نمایش در می آیند.

عوارض قابل نمایش در نقشه توپوگرافی عبارت هستند از:

پستی و بلندی یا «رلیف» (Relief): نواحی کوهستانی، دره، شیب، گودال و غیره.
پهنه آبی: دریاچه، رود، رودخانه، مرداب، آبشار و غیره.
پوشش گیاهی: جنگل و دیگر نواحی پوشیده شده توسط گیاهان.
مسیر حمل و نقل: جاده، مسیر خاکی، راه آهن، پل، فرودگاه، پایگاه های هواپیمایی دریایی و غیره.
عوارض انسانی: ساختمان، توسعه شهری، نیروگاه، خط انتقال، لوله کشی، برج و غیره.
مرز: مرزهای بین المللی، استانی (ایالتی)، منطقه ای، اجرایی، استحفاظی، گردشگری، جغرافیایی و غیره.
عنوان: نام مکان ها، نام پهنه های آبی، نام خصوصیات برجسته فیزیکی، نام مرزها و غیره.

در صورت وجود هر یک از موارد بالا در نقشه توپوگرافی، علامت مربوط به آن ها در لجند آورده می شود.

مقیاس در نقشه توپوگرافی:
مقیاس یا اصطلاحا «اِسکِیل» (Scale)، بخشی است که رابطه بین فاصله دو نقطه بر روی نقشه با فاصله آن دو نقطه در واقعیت را نمایش می دهد.

مقیاس نقشه معمولا به صورت یک نوار یا یک خط مدرج در پایین کادر نقشه یا پایین لجند قرار داده می شود. رسم نقشه های توپوگرافی با مقیاس های متفاوت صورت می گیرد.

این مقیاس ها معمولا به کاربری و استانداردهای ملی بستگی دارند. به عنوان مثال، استاندارد آمریکا برای مقایس نقشه های توپوگرافی، 1:24000 است.

بر اساس این مقیاس، هر یک سانتی متر بر روی نقشه برابر با 24000 سانتی متر یا 240 متر خواهد بود. هر چه عدد مقیاس نقشه بزرگ تر باشد، نقشه محدوده بیشتری را با جزئیات کمتر پوشش می دهد.

با استفاده از خط کش و انجام محاسبات ساده می توان فاصله دو نقطه بر روی نقشه توپوگرافی را باد دقت خوبی به دست آورد. با این وجود، مقیاس نقشه معمولا به صورت یک نوار مدرج به نمایش در می آید.

به این ترتیب، در صورت عدم دسترسی به ابزارهای محاسباتی، امکان اندازه گیری تقریبی فواصل توسط نخ یا دیگر اشیا ساده فراهم می شود.

خط تراز یا منحنی میزان چیست ؟
منحنی میزان یا «خط تراز» (Contour Line)، اصلی ترین مولفه در نقشه های توپوگرافی و نقطه تمایز آن ها با نقشه های دیگر است.

محنی میزان از اتصال نقاط هم ارتفاع تشکیل می شود و امکان تشخیص شکل و نوع عوارض سطحی زمین را فراهم می کند.

این منحنی به منظور رسم پروفیل یا نیم رخ زمین نیز مورد استفاده قرار می گیرد. پروفیل ها، کاربرد گسترده ای در پرژه های معدنی و عمرانی (تعیین حجم عملیات خاکی) دارند.

در مجموع، تفسیر صیحیح و خواندن نقشه های توپوگرافی بدون درک ویژگی های منحنی های میزان غیر ممکن است.

در بخش های بعدی به معرفی ویژگی های این المان ها برای خواندن نقشه های توپوگرافی خواهیم پرداخت.