کاربرد نقشه توپوگرافی چیست؟
نقشه توپوگرافی ابزار پرکاربردی است که در حوزه های مختلفی نظیر علوم زمین (زمین شناسی، ژئومورفولوژی، خاک شناسی، جغرافیا، آب شناسی)، علوم مهندسی (مهندسی عمران، معدن، معماری، نقشه برداری)، محیط زیست، علوم نظامی، مدیریت شهری، بهره برداری جنگل و دیگر حوزه های مرتبط با زمین مورد استفاده قرار می گیرد.
نقشه های توپوگرافی به عنوان مبنای بسیاری از نقشه های زمین شناسی و مهندسی در نظر گرفته می شوند.
علاوه بر موارد ذکر شده، ورزشکاران، مسافران و تمام افرادی که قصد گذر از مسیرهای دارای پستی و بلندی را دارند می توانند از نقشه های توپوگرافی به عنوان یک راهنما استفاده کنند.
در مجموع، این نقشه ها به عنوان ابزار شناسایی ویژگی های زمین (پروژه های زمین شناسی) و ابزار برنامه ریزی جهت تعیین فعالیت های مورد نیاز برای تغییر زمین (پروژه های مهندسی) به کار گرفته می شوند.
در ادامه به تشریح کاربردهای نقشه توپوگرافی در حوزه های مختلف می پردازیم.
کاربرد نقشه توپوگرافی در زمین شناسی:
شکل فعلی عوارض سطح زمین حاصل فرآیندهای مختلفی نظیر فرسایش، رسوب گذاری و فرآیندهای درونی زمین است.
زمین شناسان با مطالعه اشکال سطح زمین از روی نقشه های توپوگرافی، به ماهیت فرآیندهای تشکیل دهنده آن ها در نواحی مشخص نظیر محل رخ دادن زمین لغزش، نواحی تحت تأثیر فرسایش و محل تجمع مواد رسوبی پی می برند.
علاوه بر این، نقشه های توپوگرافی امکان تشخیص ساختار زمین شناسی لایه های پایینی زمین و تاریخچه زمین شناسی منطقه را فراهم می کنند.
کاربرد نقشه توپوگرافی در مهندسی عمران:
مهندسی عمران از شاخه های گسترده ای نظیر مهندسی سازه، آب، نقشه برداری، راه، ژئوتکنیک، زلزله، شهرسازی، محیط زیست و غیره تشکیل می شود.
نقشه های توپوگرافی در تمام این حوزه ها کاربرد دارند. برخی از این کاربردها عبارت هستند از:
ساختمان سازی:
بررسی محل ساختمان از نظر آسیب پذیری در برابر جریان سیل و امکان بهره مندی از سیستم زهکشی مناسب
سدسازی:
یافتن و انتخاب محل مناسب برای احداث سد (مانند دره) در مسیر جریان های آب رودخانه
راهسازی:
پل سازی:
تعیین محل مناسب برای جانمایی پایه های پل و انتخاب بهترین مکان از نظر مستقیم بودن راستا، عدم تداخل با جریان های آبی و دیگر عوارض زمین
تونل سازی:
مطالعه جغرافیای طبیعی منطقه نظیر دره ها، تپه ها، شیب ها و غیره به منظور یافتن بهترین مکان برای احداث تونل با راستای مستقیم یا نسبتا مستقیم
هیدروژئولوژی:
ارزیابی حوزه های آبریز
کاربرد نقشه توپوگرافی در مهندسی معدن:
نقشه های توپوگرافی در عملیات های مربوط به اکتشاف مواد معدنی و استخراج آن ها کاربرد دارند. این کاربردها به نوعی ترکیبی از کاربردهای زمین شناسی و عمرانی این نقشه ها هستند.
کاربردهای زمین شناسی نقشه توپوگرافی به مهندسان کمک می کند تا مناطق مستعد تشکیل توده های معدنی را تشخیص دهند.
با تایید وجود ماده معدنی در ناحیه، احداث مسیرهای دسترسی، حفر تونل، محاسبه حجم عملیات های استخراج روباز (ماده معدنی و باطله)، بررسی جریان آب های منطقه برای برنامه ریزی در مورد سیستم های زهکشی و بسیاری از عملیات های دیگر به کمک نقشه های توپوگرافی انجام می گیرند.
کاربرد نقشه توپوگرافی در علوم نظامی:
در اوایل معرفی نقشه های توپوگرافی، این نقشه ها به عنوان ابزار تدوین استراتژی های نظامی مورد استفاده قرار می گرفت.
این نقشه ها امروزه نیز در تعیین دقیق جزئیات نواحی شهری و غیر شهری برای استفاده در علوم نظامی و پدافند غیر عامل کاربرد دارند.
در برخی از نواحی، نقشه های توپوگرافی به طور اختصاصی برای کاربردهای نظامی تهیه می شوند. این نقشه ها تمام المان های مهم را با جزئیات کامل نمایش می دهند.
به طور کلی، نقشه های توپوگرافی به عنوان یکی از ابزارهای زمین شناسی با کاربردهای عمومی در نظر گرفته می شوند.