توپوگرافی چیست ؟
به مطالعه سطح زمین برای تعیین عوارض طبیعی (کوه، دره، رود) و عوارض مصنوعی (جاده، ساختمان و غیره)، عارضه نگاری یا اصطلاحا «توپوگرافی» (Topography) می گویند.
عارضه نگاری توسط روش های مختلفی نظیر نقشه برداری (برداشت نقاط زمین توسط دوربین) یا سنجش از دور (عکس برداری هوایی، تصویربرداری ماهواره ای، فوتوگرامتری یا رادارهای ماهواره ای) انجام می شود.
اطلاعات حاصل از توپوگرافی در قالب یک نقشه به نمایش در می آیند و برای مقاصد مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
توپوگرافی انواع مختلفی دارد که با توجه به عوارض مورد مطالعه و عوامل به وجود آورنده عوارض به دسته های مختلفی نظیر توپوگرافی کارستی، توپوگرافی کوهستانی، توپوگرافی گیاهی، توپوگرافی ارتفاعی و غیره تقسیم می شوند.
نقشه توپوگرافی چیست؟
«نقشه توپوگرافی» (Topographic Map)، نقشه ای است که به منظور نمایش پستی ها، بلندی ها و شکل عوارض طبیعی و مصنوعی سطح زمین مورد استفاده قرار می گیرد.
این نوع نقشه، از پرکاربردترین نقشه های عمومی و یک ابزار مناسب برای تعیین ارتفاع نقاط و فاصله بین نقاط مختلف به شمار می رود.
نقشه های توپوگرافی از منحنی های میزان، علائم و رنگ های معرف تشیکل می شوند.
این نقشه ها در بسیاری از پروژه ها به عنوان نقشه پایه برای ترسیم نقشه های بعدی مورد استفاده قرار می گیرند.
خلاصه ای از تاریخچه نقشه توپوگرافی:
نقشه های توپوگرافی، با استفاده از مجموعه داده های حاصل از نقشه برداری و سنجش از دور رسم می شوند.
با وجود عمر بیش از 5000 ساله روش های نقشه برداری زمین، یکی از اولین آثار استفاده از نقشه های توپوگرافی، به قرن 18 میلادی (قرن 11 شمسی) باز می گردد.
در این دوران، ارتش بریتانیا، مجموعه گسترده ای از عملیات های نقشه برداری را به منظور شناسایی دقیق عوارض سطحی زمین انجام داد.
اطلاعات به دست آمده از این نقشه ها، باعث برتری استراتژیک در عملیات های نظامی می شد.
پس از بریتانیا، ارتش آمریکا از نقشه های توپوگرافی به منظور تدوین استراتژی های تاکتیکی استفاده کرد.
آشنایی کارشناسان حوزه های مختلف با داده های قابل استخراج از نقشه های توپوگرافی، گسترش کاربرد این نقشه ها در پروژه های مختلف، مخصوصا پروژه های راه سازی را در پی داشت.
در قرن 19 میلادی (قرن 12 شمسی)، نقشه های توپوگرافی برای طراحی مسیر اولین راه آهن بین قاره ای با نام «راه آهن پاسیفیک» (Pacific Railroad) مورد استفاده قرار گرفتند.
در قرن 20 میلادی (قرن 13 شمسی)، مهندسان نقشه کشی در آمریکا با تهیه نقشه های توپوگرافی گسترده، به جستجوی کشورهای دیگر و گسترش دانش جغرافیایی خود پرداختند.
امروزه، نقشه توپوگرافی از ابزار مهم در طراحی و اجرای بسیاری از پروژه های عمرانی، معدنی، زمین شناسی، آب شناسی، جغرافیایی و دیگر پروژه های مرتبط با زمین به شمار می رود.
توسعه ابزارهای پیشرفته نقشه برداری و تصویربرداری، تهیه نقشه های توپوگرافی را بسیار ساده تر کرد و جزئیات قابل رسم در این نقشه ها را به میزان قابل توجهی افزایش داد.