کاربرد مواد پلیمری در صنعت حمل و نقل عمومی

منظور از سیستم حمل و نقل عمومی مجموعه ای از امکانات، تجهیزات، و زیرساخت هایی است که هدف آن جابه جایی مسافر به صورت انبوه با بالاترین کیفیت است. در یک سیستم حمل ونقل عمومی از انواع وسایل حمل و نقل مانند اتوبوس ها، قطارها و… استفاده می شود. امروزه تقریبا مواد پلیمری در صنعت حمل و نقل عمومی نقش محوری را ایفا می کنند.

مواد پلیمری در صنعت حمل و نقل عمومی مورد توجه بسیاری قرار گرفته اند. استفاده از قطارهای مسافربری، مترو، منوریل و به طور کلی وسایل حمل و نقل عمومی مختلف در کشورهای مختلف گسترش یافته و همین امر سبب شده است تا طراحان به فکر سبک کردن و کاهش هزینه های مختلف این وسایل شوند.

مواد پلیمری به واسطه بهبود عملکرد و کارایی این وسایل مورد توجه زیادی قرار گرفته اند. در حقیقت این مواد می توانند در بسیاری از موارد جایگزین مواد سنتی مانند چوب، فلزات و… شوند که مزایایی همچون کاهش وزن، کاهش مصرف سوخت، افزایش توان طراحی های پیچیده، مقرون به صرفه بودن، آسانی در نصب و… از مزایای چشمگیر بکارگیری مواد پلیمری در این صنعت است که توانسته بسیاری از شاخص‍های کیفیت را در این صنعت برآورده کند. از جمله مهم ترین رزین‍های مورد استفاده در این صنعت رزین‍های ترموست شامل انواع رزین‍های پلی استر، اپوکسی، فنولیک و اکریلیک است. الیاف شیشه، کربن و آرامید اصلی ترین مواد تقویت کننده مصنوعی در این صنعت است که به صورت نمد، الیاف بلند و پارچه بافته شده و… مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه این مقاله به کاربرد مواد پلیمری در دو تا از پرکاربردترین سیستم های حمل و نقل عمومی یعنی انواع قطارها و انواع اتوبوس ها می پردازیم. در این مقاله از ذکر کاربردهای آن در قطعات خودرو صرف نظر کردیم و صرفا کاربرد آنها را در سیستم حمل و نقل عمومی قطار و اتوبوس بررسی کردیم.

کاربرد مواد پلیمری در قطارها
حمل و نقل عمومی بعد از صنعت خودرو بزرگ ترین صنعتی است که به میزان قابل توجهی از مواد پلیمری استفاده می‍کند. یکی از مواردی که بیشترین سهم را در حمل و نقل عمومی دارد انواع قطارها است. کاربرد مواد پلیمری در صنعت حمل و نقل ریلی روز به روز در حال افزایش است. مزایای فوق العاده بکارگیری مواد پلیمری در انواع قطارها، همانطور که در شکل زیر مشخص است، باعث شده است که تقریبا در بسیاری از بخش های مختلف انواع قطارها مانند سقف، کف، پنل‍های داخلی و خارجی، کابین‍ها‍، سرویس بهداشتی، مبلمان، درها و… از مواد پلیمری استفاده شود. افزایش کارایی، سبکی، زیبایی، صرفه اقتصادی، ایمنی بیشتر و… همه از مزایای بکارگیری این مواد در این وسایل است. برای مثال تحقیقات نشان می دهد حدود 30 درصد از وزن قطارها علاوه بر کاهش سوخت، افزایش فضا و دیگر مزایا، با بکارگیری این مواد کم می شود. شرکت‍های بزرگی مانند الستم، زیمنس و… که در تولید انواع وسایل حمل و نقل ریلی فعالیت می کنند در حال حاضر هم به طور گسترده ای از مواد پلیمری استفاده می کنند و هم تحقیقات مفصلی در مورد بکارگیری مواد پلیمری در این صنعت انجام می دهند.

کاربرد مواد پلیمری در اتوبوس ها
یکی دیگر از وسایلی که در سیستم حمل و نقل عمومی بکار می رود، اتوبوس‍ها است که شامل اتوبوس‍های برقی، اتوبوس‍های شهری در انواع مختلف (BRT و…)، اتوبوس‍های بیرون شهری و… است. سیستم های حمل و نقل عمومی که بر پایه اتوبوس‍ها هستند به مراتب هزینه های کمتری نسبت به سیستم های ریلی دارند. شاخص های مختلفی که این سیستم ها در جهت افزایش کیفیت باید رعایت کنند شاخص‍های متنوعی است. مواد پلیمری به عنوان فناوری نو با به ارمغان آوردن مزایای چشمگیرش تقریبا امروزه در بسیاری از بخش‍های سیستم‍های اتوبوس‍رانی بکار گرفته می شود. گستره بکارگیری این مواد از ساخت قطعات مختلف اتوبوس تا بکارگیری آنها در ساخت ایستگاه ها و… است. بکارگیری مواد پلیمری باعث بهبود عملکرد، سبکی، افزایش زیبایی و… در انواع اتوبوس‍ها شده است. بحران انرژی و محیط زیست هم عوامل مهمی هستند که جایگزینی مواد سنتی با مواد پلیمری توانسته تا حدود خوبی به آنها بپردازد. به دلایلی که ذکر شد و کاربردهای اخیر مواد پلیمری در اتوبوس‍ها تحقیقات متنوعی در این حوزه انجام می شود و البته روز به روز هم در حال افزایش است.