زلزله چگونه به وجود می آید؟
زمین لرزه ها اغلب در امتداد گسل های زمین شناسی، مناطق باریکی که توده های سنگ ارتباط بیشتری با یکدیگر دارند، رخ می دهند.
خطوط اصلی گسل های جهان در حاشیه صفحات تکتونیکی عظیمی واقع شده که پوسته زمین را تشکیل می دهند.
در مورد زمین لرزه ها تا ظهور علم زلزله شناسی در آغاز قرن 20 اطلاعات کمی در دست بود. این علم که شامل مطالعه علمی تمام جنبه های زلزله است به پرسش های دیرینه در مورد چرایی و چگونگی زلزله ها پاسخ می دهد.
سالانه حدود 50,000 زمین لرزه بزرگ و ویرانگر در کل کره زمین رخ می دهد. از این تعداد زلزله های سالانه حدوداً 100 زلزله در سال اگر مرکزشان نزدیک به مناطق مسکونی باشد، خسارات قابل توجهی ایجاد می کنند.
زمین لرزه های بسیار بزرگ، با خسارات بسیار زیاد به طور متوسط حدود یک بار در سال رخ می دهند.
قرن های طولانی است که این زمین لرزه ها مسئولیت جان باختن انسان های زیاد و خسارات جبران ناپذیری در مکان های مختلف را بر عهده دارند.
علل ایجاد زمین لرزه ها چیست؟
زمین لرزه های مهم زمین عمدتاً در کمربندهای منطبق بر لبه های کناری صفحات تکتونیکی رخ می دهند.
این موضوع مدت ها است که از کاتالوگ ها و نقشه های اولیه زمین لرزه هایی که حس شده اند و حتی در نقشه های لرزه نگاری امروزی که مکان کانونی زلزله ها را نشان می دهند به دست می آید.
مهم ترین کمربند زلزله کمربند اقیانوس آرام است که بسیاری از مناطق ساحلی پرجمعیت اطراف اقیانوس آرام مانند نیوزیلند، گینه نو، ژاپن، جزایر آلئوتی، آلاسکا و سواحل غربی شمال و جنوب آمریکا را تحت تأثیر قرار می دهد.
تخمین زده می شود که در حال حاضر 80 درصد از انرژی موجود در زمین لرزه ها از نقاطی تامین می شود که مرکز آن ها بر روی همین کمربند است.
فعالیت لرزه ای به هیچ وجه در تمام کمربند یکنواخت نیست و در نقاط مختلف شعبه های مختلفی از فعالیت وجود دارد.
از آنجا که بسیاری از نقاط کمربند اقیانوس آرام با فعالیت آتشفشانی همراه است این کمربند در بین مردم به نام حلقه آتش اقیانوس آرام نیز معروف است.
کمربند معروف دوم «کمربند آلپید» (Alpide Belt) است که از منطقه مدیترانه به شرق از طریق آسیا و به کمربند اقاینوس آرام در شرق هند می پیوندد.
انرژی آزاد شده در زلزله ها از سمت این کمربند حدود 15 درصد از کل انرژی آزاد شده از زلزله ها در جهان است.
کمربندهای قابل توجه دیگری از نظر فعالیت لرزه ای به طور عمده در امتداد لبه های اقیانوسی از جمله در اقیانوس قطب شمال، اقیانوس اطلس، غرب اقیانوس هند و در امتداد دره های عمیق آفریقای شرقی قرار دارند.