تونل معدنی چیست؟
تونل، از سازه های مهم در استخراج مواد معدنی به روش زیرزمینی است. دسترسی به مواد معدنی و انتقال مواد استخراج شده به بیرون از طریق تونل ها انجام می شود.
به تونل های حفر شده برای اجرای عملیات های معدنکاری، «تونل معدنی» (Mining Tunnels) می گویند. البته اصطلاحات مورد استفاده برای تونل های معدنی با تونل های عمرانی تفاوت دارد.
تونل های معدنی بر اساس کاربری به «اَدیت» (Adit)، «کراس کات» (Cross-Cut) و «دریفت» (Drift) تقسیم بندی می شوند.
به طور کلی، معادن زیرزمینی، شبکه ای متشکل از حفریات عمودی، افقی و شیبدار هستند. حفریات عمودی یا همان تونل های معدنی توسط حفریات عمودی نظیر شفت (چاه) و حفریات شیب دار نظیر رمپ (جاده اتصال ترازها) به یکدیگر متصل می شوند.
تونل ورودی معدن یا ادیت چیست ؟
ایجاد مسیر مناسب برای دسترسی افراد و تجهیزات به داخل زمین و شروع عملیات استخراج مواد معدنی، به دو روش انجام می گیرد.
در صورت قرارگیری مواد معدنی در دل کوه یا تپه، یک تونل افقی یا تقریبا افقی بر روی دامنه و به سمت کانسار حفر می شود.
به این تونل، ادیت می گویند. ادیت ها، امکان دسترسی مستقیم به ماده معدنی یا دسترسی به محل مناسب برای حفر چاه، رمپ و دیگر تونل های دسترسی را فراهم می کنند.
البته توجه داشته باشید که در اصطلاح کلی، به ورودی و خروجی تمامی تونل ها، پرتال تونل گفته می شود.
تونل میانبر یا کراس کات چیست ؟
در صورتی که ماده معدنی در زیر زمین قرار داشته یا گسترش عمودی آن زیاد باشد، در ترازهای مختلف کانسار، تونل هایی از چاه یا رمپ به سمت ماده معدنی حفر می شوند.
به این تونل ها، کراس کات یا تونل میانبر می گویند. در برخی از کارگاه ها، کراس کات را با عنوان لِوِل (تراز) یا تونل دسترسی به لول می شناسند.
تونل دنباله لایه یا دریفت چیست ؟
تونل های حفر شده در راستای گسترش ماده معدنی درون لایه ها یا توده ها با عنوان دریفت یا تونل دنباله لایه شناخته می شوند.
دریفت ها، در صورت ضخامت کم ماده معدنی، دریفت ها کارگاه های اصلی استخراج خواهند بود.
در صورت گسترش عرضی کانسار، این تونل ها به عنوان یک کارگاه استخراج و محلی برای باز کردن کارگاه های جانبی مورد استفاده قرار می گیرند.