انواع مصنوعات ساخته شده از ضایعات سنگ

سنگ آنتیک (فانتزی)

سنگ هم آنتیک از قرار گرفتن قطعات شکسته سنگ و خرده سنگ کنار (ضایعات و باطله سنگ های تراورتن) و چسباندن آنها با ملاتهایی که پایه رزینی دارد تولید می شوند. ایده پدید آمدن سنگ های آنتیک از آنجا شکل گرفت که طراحان و آرشیتکت ها به منظور هر چه زیباتر کردن فضاها اعم از فضاهای بیرونی و درونی ساختمان ها و کف پوش ها و محوطه سازی های بیرونی، نیاز به سنگ هایی با فاکتورهای ویژه ای داشتند.

ضمن اینکه پیشرفت صنعت ساختمان سازی و سلیقه های مختلف، سنگ هایی با طرح های متنوع، قیمت مناسب و خواص فیزیکی و مکانیکی قابل قبول را اقتضا می کرد. سنگ تراورتن به علت متخلخل بودن قابلیت رنگ پذیری دارد و می توان ضایعات این سنگ را رنگ آمیزی کرد؛ هرچه رنگ طبیعی سنگ تراورتن روشن تر باشد، رنگ کردن سنگ به مراتب راحتتر است. خرده سنگ های رنگ شده را به زیبایی در کنار هم چیده و به هم چسباند و ظاهری بسیار زیبا پدید آورد. مزیت سنگ های فانتزی (آنتیک) به شرح زیر است:

• تنوع و زیبائی
• قابلیت اجرا بر روی کلیه سطوح
• سهولت تولید آن در اشکال و اندازه های دلخواه
• ساختمانها امکان اجرا در کلیه فضاهای داخلی و خارجی
• داشتن جلو ههای زیبا و دلنشین با طرح های فانتزی
• همگونی با بیشتر مصالح ساختمانی از قبیل چوب، آجر و...

سنگ گیوتینی (سنگ لقمه)

در این مصنوعات، سطوح سنگ به صورت شکسته شده و کاملاً طبیعی به نظر می رسد و مستقیماً از سنگ های کوپ یا لاشه معدنی بدون وارد شدن به سیستم قله بر سنگبری به دست می آید. سنگ لقمه که بیشتر به صورت سنگفرش برای محوطه سازی و کف سازی معابر بکار می رود علاوه بر زیبائی و تنوع رنگ، از دوام و مقاومت بسیار بالایی نسبت به سایر مصالح کفسازی (مانند بتن) برخوردار است؛ به طوری که عمر آن را معادل چند صد سال می دانند.

لقمه های گیوتینی دارای تنوع رنگ نسبتاً بالایی است (سفید، سیاه، سبز، قرمز، قهو های، زرد، ...) و از سنگهای نسبتاً سخت تهیه می شود. بنابراین با انجام مراحل خاص فنی بر روی سنگهای ضایعاتی معادن ( که در ایران هم کم نیستند) می توان از آن ها در تهیه سنگ های لقمه که در مفروش کردن معابر، میادین، پارکها، خیابانها و غیره سود جست. این روش از دیدگاه اقتصای و اجرایی مزایای فراوانی نسبت به مفروشات کنونی ( آسفالت، بتن، موزائیک، بلوک های سیمانی و غیره) دارد.

تولید سیمان های ویژه

در معادن آهک مقادیر قابل توجهی از پودر سنگ آهک به عنوان محصول فرعی سنگ شکن ها تولید می شود. این مواد ریز برای محیط زیست مضر هستند و چنانچه فیلتر نشوند سلامتی افراد را به خطر می اندازند. به همین دلیل معمولاً با استفاده از فیلترهای خلا جمع آوری می شوند. در فرآیند تولید آگرگات های دانه درشت این مواد معمولاً 1% از کل را تشکیل می دهند اما چنانچه تولید آگرگات های ریز دانه تر مورد نظر باشد میزان تولید 2% افزایش می یابد. در نتیجه مقادیر قابل توجهی از این مواد جمع آوری می شود که استفاده مواد فوق ریز به 5 از آنها با مشکلات زیادی همراه است.

در بسیاری از معادن از این مواد برای پرکردن زمین استفاده می شود و یا اینکه در دامپهای باطله به صورت روباز و کنترل نشده جمع آوری می شوند. درنتیجه مشکلات زیست محیطی در اثر وزش با و سایر عوامل جوی ایجاد شده که با خطرات زیادی از جمله سرطان برای افراد همراه است. از یکی از کاربردهایی که اخیرا برای دارای قابلیت تغییر شکل بالایی هستند و (self-compacting concrete - SSC) مخصوص از مقاومت بالایی به خصوص در مناطقی که بارندگی در آن ها زیاد است برخوردارند. بدین ترتیب مواد ریز حاصل از طرح های سنگ آهک ذخیره مناسبی برای استفاده در این سیمان ها می باشند.

تولید کاشی ها و کف پوش ها

با توجه به ساختار صفحه ای اسلیت معمولاً آن را به صورت صفحات نازک در پوشش کف و سقف و سنگفرش مصرف می کنند. با این حال استخراج اسلیت همواره با تولید حجم زیادی باطله به صورت لجن همراه است که و همکاران Gonzalez. برای سیستم آبکشی مضر است و از آن برای پر کردن زمینهای خالی استفاده می شود روشهایی را برای کاهش این باطله ها با استفاده مجدد از آنها و یا برش سنگ با لیزر ارائه کرده اند. آنها بر اساس اندازه ذرات این باطله ها را طبقه بندی و کاربردهای آنها در صنایعی مانند سیمان، پرکردن حفره های ریز در آسفالت کردن جاده ها و روکشی دیوارها را مشخص نموده اند.

یکی دیگر از مسایل مربوط به این باطله ها خطرات ایجاد شده برای سلامتی کارگران در اثر تنفس ذرات به صورت گرد و غبار است. یکی از کاربردهای مهم ارائه شده استفاده از گل و لجن تولید شده در تولید کاشی و سرامیک ها می باشد. در این مورد یا خردایش و دانه بندی مجدد این مواد از آنها در ساخت کاشیها استفاده می شود. معدنکاری و استخراج کائولن و گرانیتهای بازالتی حجم قابل توجهی از مواد باطله و ضایعات را تولید می کند. بخش دانه ریز آگرگاتها معمولاً شامل ذرات زیر 5 میلیمتر می باشد.

وقتی ذرات ریز حاصل شامل مخلوطی ازذرات با اندازه درشت، متوسط و ریز به همراه بخش رسی/اسلیت با ابعاد زیر 0.075 باشد از آنها به عنوان گرید پرکننده (filler grade) نامبرده می شود. تا کنون کاربردهای زیادی مانند تولید کود برای خاکهای اسیدی، تولید بریکت ها و کاشی های سرامیکی و تولید بریکت های ساختمانی رسی برای این مواد ارائه شده است.

ضایعات سنگ از جمله مواد ریز دانه و پودری حاصل از استخراج و فرآوری سنگها اثرات زیست محیطی زیادی دارند. عمل آوری این ضایعات با فشرده کردن و سینتره کردن یک روش عملی برای بازیابی این مواد می باشد. در مورد اسلیتها عمل سینتره کردن معمولاً با تغییرات فاز و تولید آب همراه است و با توجه به کمپلکسی بودن ترکیب شیمیایی مکانیزم عمل نیز پیچیده است.

تولید آسفالت های ویژه

یکی از صنایع مهم تولید کننده آلودگی، صنعت تولید سنگ ماربل است. در حدود 70 درصد از این کانی با ارزش طی عملیات استخراج، فرآوری و پولیش کردن تلف می شود. ضایعات فرآوری که حدود 30 درصد وزنی بلوکها را شامل می شود، به پودر تبدیل شده و در بستر رودخانه ها دپو می شوند. در حدود 40 درصد ( 86 هزار مترمکعب در سال) از باطله تولید شده در استخراج روباز به صورت قطعات سنگی هستند که در محل پیتهای قدیمی، یا در بستر راهها و رودخانه ها و یا در مراتع و زمینهای کشاورزی دپو می شوند که سبب ایجاد آلودگی های زیست محیطی در وسعت زیاد می شوند.

قطعات سنگی تولید شده منبع مناسبی برای تولید آگرگات برای مصرف در پوشش بزرگراه ها می باشند. از آگرگات (آگرگات دانه درشت، ماسه و (AC) در اغلب موارد بیش از 90 درصد مخلوط آسفالت و سیمان پرکننده) تشکیل شده است. در تولید روکش جاده ها به ازای هر کیلومتر حدود 12500 تن آگرگات مصرف می شود.