سابقه استفاده از فرم ساز ه ای قوس در ایران به هزاران سال می رسد. قوس از اجزای بنیادین در معماری ایران است. دیگر سیستمهای ساز ه ای نظیر طاق و گنبد از قوس ها به دست آمده است. قوس ها، طاق ها و گنبدهای مصالح بنایی توجه و حیرت بسیاری از محققان را در طول قرن ها برانگیخته و امروزه مطالعات ویژه ای در این زمینه در حال انجام است. این فرم ها در بناهای تاریخی و خطوط ریلی و جاده ای بسیاری از کشورهای دنیا قابل مشاهده است. قوس ها خطوطی منحنی هستند که معمولاً دهانه آن ها بزر گتر از خیز آ نها است. به طور کلی آن ها را می توان به سه دسته کلی طبقه بندی نمود.
تحقیقات زیادی در رابطه با پاسخ دینامیکی قوس های بنایی درسراسر دنیا صورت گرفته است. معمولاً یک بنای آجری در ابتدا تحت وزن خود و سپس در حالت تغییر شکل یافته تحت نیروهای دیگر تحلیل می شود تا توزیع مجدد و پیچیده تنش ها که ناشی از ساخت بنا و در نتیجه شکل گیری ترک است، در نظر گرفته شود. با اعمال کنش های بیشتر ( باد، زمین لرزه، ..) بر روی سازه نهایی، امکان ارزیابی حاشیه واقعی ایمنی به وجود می آید که بسیار متفاوت از موردی است که با اعمال همان کنش ها بر روی هندسه اولیه به دست می آید.
به طور کلی تحت بارهای ثقلی، افزایش خیز قوس موجب افزایش مؤلفه قائم نیروی پاطاق و کاهش نیروی رانش افقی می شود.برای قوس های تیزه دار بیشتر از قو س های دایره ای و بیضو ی است. همچنین زمان تناوب زیاد قوس سروک بیانگر سختی جانبی کم و جرم زیاد آن است. از میان قوس های مختلف بیشترین و کمترین زمان تناوب به ترتیب مربوط به قوس سروکو سهمی شکل است که بیانگر میزان سختی زیاد قوس سهمی است.
برای دهانه و ضخامت یکسان در قوس های مختلف ایرانی، قوس سهمی از نظر بارهای ثقلی وجانبی، باربری مناسبتری دارد و قوس سروک فاقد مقاومت کافی تحت وزن خودش و سربار وارده است. به طور کلی تحت بارهای ثقلی افزایش خیز قوس موجب کاهش نیروی رانش پاطاق و افزایش نیروی قائم پاطاق می شود. نیروی برآیند پاطاق قوس سهمی، تقریباً موازی خط مماس بر قوس در پاطاق که باعث می شود تنش های کششی و فشاری در این ناحیه بحرانی به صورت یکنواخت باشد و ظرفیت باربری مقطع به طور بهینه استفاده می شود. پایداری استاتیکی قو س ها تحت بار ثقلی از زیاد به کم به این ترتیب است:
همچنین پایداری لرزه ای قوس ها از زیاد به کم چنین به دست آمده است. قوس سهمی، دسته زنبیلی، چهار مرکزی، شاخ بزی و دایر ه ای. موقعیت مکانی شروع تر ک ها درقوس هایی که دچار آسیب ناشی از بارگذاری لرز ه ای می شوند در وجه داخلی قوس است. برای قو س های دایره ای و دسته زنبیلی محل ترک در وجه داخلی کلید طاق و در چهار مرکزی و شاخ بزی در وجه داخلی انتهای گیردار است.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
