عوامل موثر در انتخاب فونداسیون

عوامل موثر در انتخاب فونداسیون کدام هستند؟
عوامل موثر در انتخاب فونداسیون با توجه به شرایط زمین و بار اعمال شده توسط سازه تقسیم بندی می شوند.

به دلیل عدم قطعیت موجود در شرایط زمین و متفاوت بودن نیازهای هر پروژه، انتخاب فونداسیون مناسب با بررسی شرایط موجود صورت می گیرد.

در ادامه، مهم ترین عوامل موثر در این انتخاب را معرفی می کنیم.

بارهای اعمال شده از طرف سازه:
نوع و میزان بارهای اعمال شده از طرف سازه، یکی از عوامل موثر در انتخاب فونداسیون است. این پارامتر به نوع سازه، مصالح ساختمانی مورد استفاده، محل ساخت و احتمال رخ دادن زلزله بستگی دارد. استفاده از آجر، سنگ، فولاد و بتن بر روی انتخاب فونداسیون مناسب تأثیر می گذارد.

به علاوه، میزان نشست سازه نیز بر روی این انتخاب تأثیرگذار است. به طور کلی، اجرای فونداسیون سطحی برای ساختمان های کوتاه و اجرای فونداسیون عمیق برای ساختمان های بلند مناسب است.

ظرفیت باربری زمین:
ظرفیت باربری زمین (خاک یا سنگ بستر)، یکی از مهم ترین معیارهای تأثیرگذار در انتخاب فونداسیون مناسب است.

انتخاب سطحی یا عمیق بودن فونداسیون، به این پارامتر بستگی دارد. ظرفیت باربری، توانایی زمین در نگهداری از سازه را بدون رخ دادن شکست یا نشست نشان می دهد.

به منظور اجرای فونداسیون سطحی برای یک ساختمان چهار یا پنج طبقه ای، ظرفیت باربری زمین باید حداقل 0.1 مگاپاسکال باشد.

نوع خاک یا سنگ:
خاک دارای انواع مختلفی نظیر رس، شن، ماسه و غیره است. از سطح زمین تا عمق سه متری به عنوان لایه خاک سطحی و عمق پایین تر از آن به عنوان لایه خاک زیرسطحی شناخته می شود.

خواص این دو لایه، مخصوصا ظرفیت باربری آن ها، تأثیر زیادی بر انتخاب نوع فونداسیون دارد. برای ساخت سازه بر روی خاکی با ظرفیت باربری پایین، اجرای یک فونداسیون مستحکم تر گزینه بهتری خواهد بود.

خاک لومی، بهترین گزینه برای اجرای فونداسیون است. این نوع خاک از ترکیب رس، لای و ماسه تشکیل می شود. خواص یکنواخت و تغییر حجم کم این خاک در تماس با آب، آن را به یک گزینه عالی برای اجرای فونداسیون منفرد تبدیل کرده است.

سنگ هایی نظیر سنگ آهک، سنگ بستر و ماسه سنگ، ظرفیت باربری بالایی دارند. این مواد، گزینه مناسبی برای اجرای فونداسیون ساختمان های تجاری یا مسکونی بزرگ هستند.

سهولت اجرا:
در هنگام انتخاب فونداسیون مناسب باید سهولت اجرای فونداسیون در محل پروژه را نیز در نظر گرفت. ساخت هر یک از انواع فونداسیون، نیازمند تعداد مشخصی نیروی کار با توانایی ها و سطح مهارت متفاوت است.

سطح آب زیرزمینی:
سطح آب زیرزمینی نیز یکی دیگر از معیارهای مهم در انتخاب فونداسیون مناسب است. فونداسیون نباید بر روی خاک در حال انبساط یا انقباض ناشی از نوسان سطح آب زیرزمینی ساخته شود.

به این ترتیب، اجرای فونداسیون بر روی خاک کاملا خشک یا اشباع شده درست نیست.

اگر سطح آب زیرزمینی پایین تر از محل در نظر گرفته شده برای فونداسیون قرار داشت، اجرای فونداسیون منفرد یا ترکیبی گزینه مناسبی خواهد بود.

به علاوه، در صورت بالا بودن سطح آب زیرزمینی، اجرای فونداسیون پیوسته در اولیت قرار خواهد داشت. با انتخاب نوع فونداسیون متناسب با شرایط آب زیرزمینی، از اثرات فشار برخاست (رو به بالا) و دیگر فشارهای ناشی از جابه جایی آب در مراحل اولیه ساخت سازه جلوگیری می شود.

در صورت بحرانی بودن شرایط آب زیرزمینی و عدم امکان اجرای فونداسیون سطحی، چاره ای جز اجرای فونداسیون عمیق نخواهد بود.

سازه، منابع آبی و شیب های مجاور:
در هنگام انتخاب فونداسیون مناسب باید سازه ها، منابع آب و شیب های مجاور را در نظر گرفت. اگر فونداسیون سازه مجاور به فونداسیون سازه طراحی شده نزدیک باشد، احتمال به خطر افتادن ایمنی سازه مجاور وجود خواهد داشت.

در صورت وجود یک سازه بلند در کنار سازه جدید، انتخاب فونداسیون مناسب دشوار خواهد بود.

نزدیکی به رودخانه، دریاچه یا شیب نیز بر روی انتخاب فونداسیون تأثیرگذار است. به منظور ساخت فونداسیون در کنار شیب، اجرای فونداسیون مجزا ساخته شده از بتن مسلح ترجیح داده می شود. ساخت ساختمان های مسکونی بر روی شیب های بیشتر از 25 درجه مناسب نیست.

بلایای طبیعی و شرایط بد آب و هوایی:
سابقه رخ دادن بلایای طبیعی و وجود شرایط بد آب و هوایی باید در هنگام انتخاب فونداسیون مناسب در نظر گرفته شود.

مسائل اقتصادی:
در شرایطی تعداد گزینه های مناسب برای اجرای فونداسیون زیاد باشد، هزینه اجرا بر روی انتخاب فونداسیون تأثیر می گذارد.

به هر حال، این مسئله نباید به ایمنی، کیفیت، استحکام و دوام فونداسیون لطمه بزند.