ویژگی های یک قالب بتن مناسب چیست؟
در هنگام انتخاب ماده مورد استفاده برای ساخت قالب بتن باید همیشه سه اصل مهم کیفیت، ایمنی و صرفه اقتصادی را در نظر گرفت.
کیفیت مواد می تواند ایمنی را تضمین کند. البته این عامل تأثیر قابل توجهی بر روی هزینه نیز دارد.
شکستن و تخریب قالب، در برخی از موارد ضرر جانی و در اغلب موارد ضرر مالی را در پی دارد. در ادامه، ویژگی های یک قالب بتن مناسب را به طور خلاصه معرفی می کنیم.
مقاومت قالب بتن:
مقاومت ماده تشکیل دهنده قالب بتن باید به اندازه ای باشد که قالب بتواند نیروهای پیش بینی شده را به خوبی تحمل کند.
مقاومت قالب بتن نه تنها به عنوان یکی از الزامات طراحی، بلکه به عنوان یکی از مهم ترین جنبه های ایمنی در نظر گرفته می شود.
صلبیت قالب بتن:
جابه جایی سازه تحت بارهای وارده باید خیلی کم و قابل پیش بینی باشد. هرگونه تغییر شکل و جابه جایی بزرگ تأثیر قابل توجهی بر روی انحراف سطح نهایی بتن خواهد داشت.
در هنگام طراحی سیستم قالب بندی، باید در مورد بازه انحراف مجاز کل و سهم عوامل موثر بر این انحراف تصمیم گیری شود.
به منظور اطمینان از قرارگیری میزان انحرافات در بازه مجاز، باید صلبیت ماده تشکیل دهنده قالب و دقت کارکنان ثابت باشد.
مقاومت در برابر ضربه قالب بتن:
قالب بتن باید به گونه ای ساخته شود که در صورت ضربه و آسیب دیدن، تکه های آن ریخته نشود. این مسئله با تعیین نحوه ریزش ماده سازنده قالب قابل بررسی است.
به منظور رعایت این نکته ایمنی مهم، به خاطر داشته باشید که استفاده از مواد شکل پذیر برای ساخت قالب نسبت به مواد شکننده در اولویت بسیار بالاتری قرار دارند.
دوام قالب بتن:
دوام قالب بتن از جنبه اقتصادی و دستیابی به سازه های بتنی باکیفیت در استفاده های مجدد اهمیت پیدا می کند.
قالب بتن تقریبا همیشه در محیط باز ساخته می شود و مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل، ماده سازنده قالب و اجزا آن در فاصله زمانی بین استفاده مجدد در معرض هوا قرار می گیرند.
در حالت ایدئال، مواد سازنده قالب، اجزا و صفحه داخلی قالب باید در مقابل عوامل محیطی از قبیل هوازدگی، خوردگی و غیره مقاوم بوده و نرخ تجزیه پایینی در برابر اثرات آفتاب، باد و باران داشته باشند.
مقاومت مواد تشکیل دهنده قالب در برابر تجزیه را می توان با نگهداری مناسب افزایش داد. در مجموع، دوام مواد سازنده قالب برای دستیابی به سطح باکیفیت بتن و اطمینان از ایمنی اجزا قالب ضروری است.
وزن قالب بتن:
در هنگام سرهم کردن قالب، هر یک از اجزا و قطعات توسط دست به محل مورد نظر انتقال داده می شوند.
این مسئله برای مواردی که قالب نهایی تنها با جرثقیل قابل جابه جایی باشد نیز صادق است. در حالت مطلوب از نظر اقتصادی و بهره وری، ابعاد اجزا و قطعات قالب به اندازه ای در نظر گرفته می شود که وزن آن ها برای حمل توسط کارکنان خیلی دشوار نباشد.
اگر وزن اجزا برای حمل توسط یک نفر دشوار باشد، باید از ماشین آلات مخصوص به منظور جابه جایی آن ها استفاده کرد.
دقت ساخت قالب بتن:
قالب باید به گونه ای ساخته شود که سرهم کردن آن با کمترین هدررفت زمان برای اتصال و برش همراه باشد.
ثابت بودن اندازه مواد، ورق های تخته لایه و اجزا چارچوب اهمیت بالایی در این موضوع دارند. دقت ساخت قالب بتن از عواملی است که بر روی جنبه اقتصادی پروژه تأثیر مستقیم می گذارد.
سازگاری مواد سازنده قالب بتن:
مواد سازنده قالب نباید با بتن تازه یا سخت شده ناسازگاری داشته باشند. مواد تشکیل دهنده جداره داخلی قالب نیز نباید با سیمان در حال هیدراتاسیون واکنش دهند.
به عنوان مثال، برخی از الوار داری شکر چوب هستند که باعث خراب شدن سیمان می شود. علاوه بر این، چوب برخی از درختان نظیر اکلایپتوس بعد از سخت شدن بتن باعث ایجاد لکه های زیاد بر روی آن می شود.
هنگام عبور آب از چوب اکلایپتوس و وارد شدن آن به داخل بتن، معمولا لکه های قهوه ای تیره بر روی سطح بتن به وجود می آید.
مقاومت قالب بتن در برابر حرارت، سایش و رطوبت:
گرما و سرمای بیش از حد، باعث ایجاد مشکلاتی در انتخاب مواد سازنده قالب و محافظت از آن ها می شود. در دماهای پایین، سرعت گیرش و مقاومت بتن کاهش می یابد.
در این حالت، آب درون مخلوط بتن یخ می زند و پیوند شیمیایی درون ملات را از بین می برد. هنگام بتن ریزی در دمای پایین می توان آب و ذرات سنگدانه (شن و ماسه) را گرم کرد تا بتن گرم تشکیل شود.
در نتیجه، به دلیل افزایش دمای درونی، بتن در مراحل اولیه گیرش سرد نمی شود. به همین دلیل، اگر مواد سازنده قالب عایق حرارتی باشند، دمای مخلوط بتن تا گیرش کامل تغییر قابل توجهی نمی کند.
هنگام بتن ریزی (مخصوصا در صورت وجود سنگدانه های تیز درون مخلوط) مقداری سایش و آسیب دیدگی بر روی جداره داخلی قالب (در استفاده اول و استفاده های بعدی) به وجود می آید.
به این ترتیب، پس از گیرش بتن و برداشتن قالب از روی آن، آسیب دیدگی های جداره داخلی قالب منجر به آسیب دیدگی سطح خارجی بتن می شود.
به علاوه، لغزش قالب بر روی بتن نیز سایش سطح خارجی آن را در پی خواهد داشت. از این رو، به منظور به حداقل رساندن آسیب دیدگی سطح بتن، استفاده از قالب های عایق سایش توصیه می شود.
خارج شدن آب در هنگام گیرش بتن و جذب آن توسط قالب می تواند باعث ایجاد لکه های هیدراتاسیون بر روی سطح خارجی بتن شود.
برای مواردی که دستیابی به یک سطح باکیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است، وجود لکه به هیچ عنوان قابل قبول نخواهد بود.
وجود لکه های هیدراتاسیون بر روی سطح بتن نشان دهنده هیدراتاسیون ناقص سیمان، مقاومت کم و دوام پایین سطح بتن است.
بنابراین، جذب رطوبت جداره داخلی قالب باید به حداقل برسد. به این منظور می توان از قالب های عایق رطوبت استفاده کرد.