با گذشت زمان به تدریج ویژگی ها و کارایی ساختمان تقلیل یافته و از سوی دیگر حاشیه ایمنی آن کاسته می شود و وقتی این ویژگی ها به سطح وظیفه رسید و از آن تنزل کرد، عمر مفید ساختمان به پایان می رسد و ساختمان از انتفاع می افتد.در ادامه به برخی موارد که منجر به کاهش عمر مفید ساختمان می شوند اشاره می شود که با جلوگیری از بروز این گونه خطاها و اصلاح فرآیندهای مربوطه، می توان تاحدود قابل توجهی بر میزان عمر مفید ساختمان افزود.
عوامل موثر بر کاهش طول عمر ساختمان
خطاهای طراحی
خطاهای اجرایی و نظارت بر اجرا
خطاهای بهره برداری و نگهداری
بررسی استانداردهای جهانی نشان می دهد که طول عمر ساختمان های کشور 25 تا 30 سال و طول عمر ساختمان های کشورهای صنعتی 100 سال و حتی کشور روسیه 300 سال است.آمار مذکور نشان دهنده عمر کم و جوانمرگی ساختمان ها در کشور ایران و وجود فاصله زیاد با میانگین جهانی آن است.
در خصوص علل پائین بودن عمر مفید ساختمان ها در ایران علاوه بر بی توجهی نسبت به وقوع خطاهای برشمرده شده، فقدان ثبات در قوانین شهرسازی و طرح های مصوب جامع و تفصیلى مناطق و شهرهاست، وقتى شهردارى ها کمبود منابع مالى شان را با فروش تراکم جبران مى کنند، عملاً بافت مناطق و محلات به هم مى ریزد.
محله اى را در نظر بگیرید که واحدهاى مسکونى اش، حد ارتفاع و تراکم مشخصى دارند اما به یک باره با فروش تراکم، خانه هاى یک طبقه یا دو طبقه ویلایى در مجاورت مجتمع ها و برج ها قرار مى گیرد و نه تنها بافت و هویت آن محله یا منطقه به هم مى ریزد بلکه واحدهاى مسکونى دیگر مجبور مى شوند خود را با روندى که شکل گرفته تطبیق دهند.به همین خاطر ساختمانى که باید 70 تا 100 سال عمر کند، در کمتر از دو دهه تخریب مى شود.
باتوجه به محدودیت منابع مالی، نیروی انسانی و … و از سوی دیگر قیمت تمام شده احداث ساختمان ها جهت عرضه به متقاضیان، سازندگان همواره سعی در کاهش هزینه های سرمایه گذاری اولیه و اجرای ساختمان داشته و دارند.
ولی بایستی توجه نمود چنانچه کاهش هزینه ها منجر به نادیده گرفتن حداقل استانداردهای لازم در زمان ساخت شوند بالتبع با کاهش کیفیت ساخت ضمن اینکه از عمر مفید ساختمان کاسته می شود، هزینه های مربوط به تعمیر و نگهداری، تحمیلی بر محیط زیست و طبیعت، هدر روی انرژی و بسیاری موارد دیگرافزایش می یابند.
مجموعه این هزینه ها بایستی از اقتصاد ملی تأمین شوند، از این جهت برقراری تعادل و تناسب منطقی میان هزینه ساخت با سایر هزینه های دوره عمر ساختمان اجتناب ناپذیر می نماید، چرا که کاهش هزینه های ساخت بدون برنامه ریزی، مدیریت و اعمال نظارت و کنترل، موجب افزایش سایر هزینه های مربوط به دوره عمرساختمان خواهد شد.از سوی دیگر با افزایش هزینه های ساخت، مشکلات دیگری همچون کاهش قدرت خرید متقاضیان مسکن، ایجاد رکود در بازار و فعالیت های مرتبط با ساختمان و مسکن و … روی خواهند داد.