بدنه اصلی ساروج از ترکیب آهک با سیلیس فعال شکل می گیرد. نکته مهم در اینجا فعال بودن سیلیس است که به سیلیس آمورف یا بی شکل معروف است چرا که ساختمان آن بلوری نیست. در گذشته برای تامین سیلیس از خاکستری که در محل با سوزاندن فضولات حیوانی حاصل می شد استفاده می کردند که امروزه می توان از جایگزین هایی مانند سیلکافوم میکروسیلیس استفاده کرد.
یکی از معایب اصلی ساروج خاصیت کاهش حجم آن بوده که با توجه به کاربرد ساروج در امر پوشش، این خاصیت باعث ترک خوردگی در سطح و در نتیجه ایجاد اختلال در نقش اصلی آن یعنی نفوذناپذیر کردن سطح می شود. برای کاهش اثرات این خاصیت مخرب، در گذشته از الیاف طبیعی که شامل الیاف گیاهی مانند لوئی که از نوعی نی به دست می آمده و همچنین الیاف حیوانی مانند پشم بز و شتر و یا گاهی موی سر انسان، استفاده می شده است.
امروزه می توان از الیاف مصنوعی مانند الیاف پلیمری، فلزی یا شیشه ای به جای الیاف مصنوعی استفاده کرد. در بعضی مواقع که مواد اصلی تشکیل دهنده ساروج کمیاب بوده و یا گاهی برای به دست آوردن ساروج هایی با خاصیت های مختلف از ماسه ریز دانه استفاده می شده است ولی این ماسه، کارآیی ملات را پایین می آورده که برای جبران آن از خاک رس استفاده می شده است. گاهی مواد افزودنی خاصی مانند تخم مرغ به ساروج اضافه می شده که فقط باید با آزمایش اثرات دقیق آن را تعیین نمود.
ملات ساروج
پیش از اختراع سیمان، ملات ساروج را برای اندود و آب بندی کردن آب انبارها و حوضها مصرف می کردند، ولی امروزه مصرف آن بسیار کم شده و ملات سیمان جای آن را گرفته است. ملات های ساروج مصرفی در ایران به دو گونه ساروج گرم و ساروج سرد تقسیم می شوند.
ملات ساروج گرم
ساروج ای گرم در واقع نوعی ملات آهک آبی هستند که از پختن و آسیاب کردن سنگ های آهکی رس دار به دست می آیند و این نوع ملاتها در جنوب ایران در کناره شمالی خلیج فارس به کار می رفته و پس از گذشت سال ها در ساختمان های دریایی پابرجا مانده اند. مشهورترین ساروج از این نوع متعلق به بندر خمیر است.
ملات ساروج سرد
ماده چسباننده این ملات از اختلاط آهک، خاکستر و آب حاصل می شود، برای قوام و چسبندگی به آن خاک رس می افزایند و ماسه بادی نیز در آن نقش پرکنندگی و استخوان بندی دارد، برای جلوگیری از ترک خوردگی به ساروج، لوئی (پنبه جگن) یا موی بز می زدند.
خاکستر دارای مقدار زیادی سیلیس غیر بلوری است که به هنگام اختلاط با دوغاب آهک با آن ترکیب شده و سیلیکات کلسیم به وجود می آید، ولی این عمل به کندی پیش می رود و از این جهت ملات ساروج، کندگیر است.ملات ساروج از اختلاط 10 پیمانه گرد آهک شفکته، 7 پیمانه خاکستر الک شده، یک پیمانه خاک رس، یک پیمانه ماسه بادی، 30 تا 50 کیلوگرم لوئی (برای هر مترمکعب ملات)، آب به قدر کافی و ورز دادن آنها به دست می آید.
روش ساخت ملات ساروج
برای ساختن آن نخست خاک رس و آهک را به نسبت شش و چهار مخلوط می کنند و گلی سفت می سازند و دو روز آن را ورز می دهند. بعد، قسمتی از خاکستر کوره های حمام را با مقداری مواد الیافی لوئی (تخم و پرزهای نوعی نی است) به آن اضافه می کنند و مخلوط تازه را با چوب هایی به قطر ده سانتیمتر می کوبند تا به خوبی باهم عجین شوند.بر اساس نشریه شماره 55 معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبری ریاست جمهوری ملات ساروج سرد از اختلاط مصالح با نسبت هایی به شرح زیر و ورز دادن آن ها ساخته می شود.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
