طراحی روشنایی شهری نه تنها موضوعی صرفاً تزئینی نیست، بلکه روشی در جهت پاسخ به جست و جوی ما برای روش پیشرفته تأمین امنیت و آسودگی بهتر و محیط است. امروزه نورپردازی، تعریف کننده هویت و سیمای شبانه شهر است و نبود نور و وجود تاریکی شب عوارضی همچون افزایش حوادث، تصادفات، جرایم و بزه کاری و کاهش امنیت اجتماعی را سبب می شود.
در معماری و شهرسازی نور عملکردی فراتر از رو شن کردن فضا داشته و به عنوان یکی از اجزاء اصلی مورد توجه طراحان قرار می گیرد. امروزه زندگی شهری سبب گشته دامنه فعالیت شهروندان تا پاسی از شب ادامه یابد و بدین ترتیب حیات شبانه تبدیل به قسمتی از زندگی شهری شده است. بنابراین جهت ایجاد بستر مناسب و امن زندگی شبانه شهری و ارتقاء کیفیت بصری، طراحی نورپردازی مورد توجه طراحان قرار می گیرد.
سیمای شهری چه در روشنایی روز و چه در تاریکی شب باید دارای شکل و محتوی باشد. نور در طراحی شهری دارای کیفیات و ویژگی های متفاوت از قبیل ابزار اطلاع رسانی، شناساندن در مناطق و محلات و افزایش بار هویتی و امنیتی مراکز، نمایان کردن نشانه ها، میراث فرهنگی و طبیعی و فضاهای شهری همچون پیاده راه ها و میادین است. از اهمیت نورپردازی محیط شهر ی می توان به ایجاد امنیت، دلپذیر کردن فضای شهر و تأثیر مثبت آن بر روان شهروندان اشاره کرد.
اهمیت وجود روشنایی شهری و نقش آن در تأمین امنیت
شهر محیطی است با گوناگونی بسیار، با امکانات کم یا بیشتر، پارک و بوستان ها، محله های پهن و باریک و با خیابان ها و گذرگاه های مختلف که فضای اجتماعی را به هم پیوند می زند. فضای شهری بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی برقرار می کند و در نتیجه نقش بسزایی در هویت بخشی و احساس آرامش به شهروندان دارد. زیبایی، آراستگی، پاکیزگی و انسجام بخشی از ویژگی ها و معیارهای مهم ارزیابی شهر آرامش بخش است.
تمام امکانات جدید شهرهای امروز همانند گذشته قادر به تامین آرامش و امنیت شهروندان نیستند. آن ها به دلیل تمرکز بالای جمعیت و فعالیت های خارج از مقیاس انسانی و فراوانی ماشین به تدریج، از شاخص های آرامش و امنیت فضای شهری فاصله گرفته اند.عواملی که امنیت شهری را از بین می برند و موجب تهدید یا کاهش امنیت شهرهای بزرگ می شوند، بسیارند و برخی فضاهای شهری یکی از عوامل اصلی تهدیدکننده امنیت شهرها هستند، این فضاها معمولاً از دید محفوظ هستند به همین خاطر فضاهای دنج و مطمئنی برای فعالیت های غیر مجاز و ناهنجار محسوب می شوند. زیرپله های شهری، داخل زیرگذرها، پل های هوایی، زمین های فرورفته و گودها و …مواردی از فضاهای بدون دفاع در شهرها هستند.
مکانیسم تأثیر روشنایی بر عملکرد انسان ها در جامعه
روشنایی در محیط از دو جهت بر عملکرد اثر گذاشته و ثمر بخشی آن را افزا یش می دهد. در این ساز و کار در نهایت، تعامل و تأثیر متقابل دو دسته از عوامل موحب بهبود عملکرد می شود.
آثار ادراکی
تحقیقات پژوهشگران نشان داده که روشنایی زیاد و مناسب، قدرت بینایی را افزایش داده، ادراک اشیا را دقیق تر و تمیز اجزا و حرکات آ ن ها را آسان تر می سازد. از سوی دیگر، انسان در محیط روشن تر رنگ ها را بهتر تشخیص می دهد. این عوامل کلاً باعث می شود که موضوع کار، با عمق و وضوح بیشتری ادراک شود.
آثار روانی
پژوهش های زیادی حکایت از این دارند که نور مناسب موجب افزایش تمرکز شده و خستگی اند ام های حسی حرکتی را به شدت کاهش د اده یا لااقل به تأخیر می اندازد. برخی مطالعات نشان داده که نور سفید حتی خلق و خوی انسان را بهبود می بخشد و نیروهای انگیزشی فرد را بر فعالیت بیشتر متمرکز می سازد.هنگامی فرد در شرایطی قرار گیرد که از لحاظ روانی در وضعیت متعادل و رضایت بخشی باشد، و از سو ی دیگر توانایی لازم را برای ادراک عمیق و دقیق پدیده داشته باشد، محصول کار رفتار او در قلمرو این عوامل، دارای کمترین اشتباه و بالاترین کیفیت خواهد بود و نتیجه اینکه یکی از مهم ترین نیاز های روانی فرد جهت آرامش و برخورد مناسب با سایر افراد جامعه تأمین می شود.