بررسی وضعیت سازه ای روسازی از مهم ترین بخش های مطالعات بهسازی راه ها محسوب می شود. بدون توجه به وضعیت سازه ای و مقاومت لایه های مختلف روسازی نمی توان به درستی پی برد که خرابی ایجاد شده در روسازی در اثر ضعف لایه های زیرین (بستر، زیراساس یا اساس) ایجاد شده و یا تنها به علت ضعف لایه آسفالتی و خرابی های ناشی از اثر عبور ترافیک و عوامل جوی است.
در حالی که ضعف لایه های زیرین منجر به بروز خرابی در روسازی شده باشند، اجرای روکش مجدد بدون برطرف نمودن ضعف زیرسازی مشکلی را حل نمی کند و پس از مدت زمان کوتاهی مجدداً خرابی در سطح راه ظاهر می شود و به نوعی اتلاف منابع و هزینه ها در پی خواهد بود. لذا بررسی وضعیت سازه ای روسازی و تعیین مقاومت تک تک لایه های روسازی از اهمیت بالایی برخوردار است.مهم ترین بخش در ارزیابی روسازی، انجام آزمایش هایی به منظور شناسایی شرایط واقعی لایه های مختلف روسازی به منظور اولویت بندی انجام ترمیم است. استفاده از این آزمایش ها، به عنوان بخشی از سیستم مدیریت روسازی امروزه در بیشتر کشورها مورد استفاده قرار می گیرد.
آزمایش های غیرمخرب ارزیابی وضعیت سازه ای روسازی، از مکانیزم اندازه گیری افت و خیز استفاده می کنند. افت و خیز لایه های روسازی در اثر بارگذاری، شاخص بسیار مناسبی برای تعیین عملکرد ساز ه ای روسازی و مقاومت لایه های مختلف آن محسوب می شود.اولین دستگاهی که برای تعیین افت و خیز روسازی ابداع شد، تیر بنکلمن نام داشت که با کمک بارگذاری استاتیکی یک کامیون، میزان تغییر شکل روسازی و سپس مقاومت لایه ها را تعیین می نمود. تیر بنکلمن یک دستگاه افت و خیز سنج ساده دستی است.
این وسیله از یک تیر ساده و یک میله اندازه گیری تشکیل شده است. میله اندازه گیری در حدود 3/6 متر طول داشته و در نقطه ای که در حدود 2/4 متر از سر آن فاصله دارد به تیر ثابت که بر روی سطح روسازی تکیه می کند، مفصل شده است.تیرهای بنکلمن ساختار ساد ه ای و ابتدایی دارند و در مقایسه با سایر دستگا ه های غیرمخرب فاقد پیچیدگی هستند. تیرهای بنکلمن به صورت مکانیکی با کمک یک کامیون به اندازه گیری افت وخیز روسازی های انعطاف پذیر می پردازند.
در تیرهای بنکلمن ساده انجام آزمایش و برداشت داده ها به صورت دستی صورت گرفته در حالی که در تیرهای بنکلمن اتوماتیک یا دفکلتومترها این اندازه گیری ها به صورت اتوماتیک صورت می گیرد. در مقایسه ساختار سخت افزاری این دو گونه، به ایننکته باید اشاره نمود که در تیرهای بنکلمن اتوماتیک به کمک چند سیستم اضافی مانند قرائت گر آنالوگ و نیز تبدیل کننده های آنالوگ به دیجیتال و دو نرم افزار یکی برای برداشت داده ها و دیگری برای پردازش داد ه ها در بخش ساختار نرم افزاری این فرآیند صورت می گیرد.
موارد استفاده از تیر بنکلمن
همان گونه که اشاره شد تیر بنکلمن یک وسیله ساده و ارزان برای اندازه گیری افت و خیز است. این وسیله در آزمایش راه آشتو ساخته شد و به طور گسترده ای توسط سازمان های راه برای تحقیق، ارزیابی و طراحی روکش روسازی ها در سراسر دنیا استفاده می شود.تغییر شکل های متوالی به دست آمده از این دستگاه ممکن است به عنوان ورودی مدل های تعیین کننده موارد زیر مورد استفاده قرار گیرد:
آسیب دیدگی ساز ه ای شامل کلیه شرایطی است که موجب کاهش قدرت باربری روسازی می شود. بهسازی سازه ای به این منظور برنامه ریزی می شود که پارامترهایی نظیر عمر روسازی، تأثیر عوامل جوی و ترافیک، توان باربری آن را کاهش می دهند. در این موارد مدت زمانی پس از بهره برداری لازم است اقدامی برای بهسازی روسازی (همچون طرح و اجرای روکش تقویتی) صورت گیرد. این امر به منظور افزایش قدرت سازه ای روسازی برای تحمل ترافیک پیش بینی شده آتی است.
پیش از انجام هر گونه عملیات بهسازی ساز ه ای راه باید ارزیابی دقیقی از وضعیت موجود راه به دست آید. این ارزیابی به طور کلی وضعیت موجود روسازی شامل، مصالح لایه های تشکیل دهنده، کیفیت و قدرت باربری فعلی و نیز چگونگی رفتار و واکنش آنها در آینده (در دوره روکش و در شرایط ترافیک پیش بینی) را مورد توجه قرار می دهد. این امر به سه روش زیر قابل انجام است.
آنچه از این کاربرد عملی تیر بنکلمن به دست می آید در واقع بار محوری مجاز قابل تردد در راه هاست که از روی آن می توان محدودیت های تردد وسایل نقلیه سنگین تجاری را وضع نمود. نکته ای که امروز در راه های ایران مورد غفلت و کم توجهی مسئولین ذیربط واقع شده است، عدم کنترل وسایل نقلیه عبوری در راه ها از لحاظ وزن است که این امر باعث خستگی زود هنگام روسازی و نیز ایجاد تغییر شکل های پلاستیک (شیار شدگی) شده و عمر مفید روسازی را به شدت کاهش می دهد.
تعیین ضخامت روکش تقویتی در روسازی انعطاف پذیر
در بسیاری از شرایط، ارزیابی وضعیت روسازی راه برای طرح روکش تقویتی به دلیل وجود ناهموار ی های بیش از حد در سطح راه انجام می پذیرد. اما غالباً افزایش حجم ترافیک و افزایش وزن محورها موجب کاهش قدرت باربری روسازی شده و بهسازی با روکش تقویتی مورد بررسی قرار می گیرد. با رو ش مستقیم که قبلاً تشریح شد، ضخامت روکش آسفالتی براساس میزان ترافیک در دوره روکش و قدرت باربری ساختار روسازی موجود که افت و خیز اندازه گیری شده معرف آن است، تعیین می شود. در روشی که در ادامه بدان اشاره می شود، از آئین نامه روسازی راه های آسفالتی ایران (نشریه 234)، بر اساس روش انیستیتو آسفالت، با استفاده از تیر بنکلمن و نتایج به دست آمده از آن برای طرح بهسازی روسازی و ضخامت روکش تقویتی استفاده خواهد شد.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
