این آزمایش یکی از متداولترین آزمایش ها در مطالعات صحرایی است. با استفاده از نتایج این آزمایش می توان ظرفیت باربری پی ها را با مد نظر داشتن ملاحظات نشست مورد ارزیابی قرار داد. این آزمایش مبتنی بر انجام بارگذاری روی یک صفحه صلب با اندازه گیری تغییرات تنش - نشست آن است.
اگر چه روش استاندارد برای این آزمایش استفاده از یک صفحه صلب فلزی دایره ای با قطر 0/3 تا 0/75 متر با یک صفحه مربع به عرض 0/3 تا 0/6 متر است اما در این خصوص استفاده از صفحه دایره ای به قطر 0/3 متر یا یک صفحه مربع به بعد 0/3 متر متداول تر است.به منظور تامین صلبیت صفحه بارگذاری استفاده از صفحه فولادی با ضخامت حداقل 2/5 سانتیمتر توصیه می شود. این آزمایش بر حسب نیاز می تواند در سطح زمین یا در عمق آن با استفاده از تجهیزات مناسب انجام شود.
نحوه انجام آزمایش
این آزمایش بر حسب شرایط مورد نظر ممکن است روی سطح زمین، سطح خاکبرداری شده نسبتاً وسیعی یا در عمق انجام شود. جهت انجام آزمایش در عمق نیاز به حفر یک گودال تا عمق مورد نظر است. پهنای گودال باید حداقل 4 برابر عرض یا قطر صفحه و عمق آن باید برابر عمق استقرار پی انتخاب شود.
پس از نصب تجهیزات و آماده نمودن آزمایش با اعمال بار بر صفحه آزمایش مقادیر بار و نشست صفحه به طور همزمان توسط گیج های بار و نشست با دقت مناسب قرائت و ثبت می شوند. بار وارد بر صفحه به صورت افزایشی و نمو افزایش آن باید تقریباً یک پنجم ظرفیت باربری تخمینی برای خاک زیر صفحه باشد.
ضمن کنترل میزان بار در نمو مورد نظر، نمو بعدی بار باید پس از ثابت شدن نشست تحت بار قبلی اعمال شود. در مجموع باید افزایش بار تا رسیدن نشست صفحه به میزان حداقل 2/5 سانتیمتر ادامه یابد. بعد از اتمام بارگذاری یا رسیدن به یک تراز مشخص از بار با حذف بار از روی صفحه با نرخ مشخص و ثبت میزان برگشت گیج نشست و بار به طور همزان نشست الاستیک خاک اندازه گیری می شود.
بعد از اتمام آزمایش و با توجه به مقادیر بار و نشست های متناظر با آن ها منحنی تغییرات تنش - نشست برای مرحله بارگذاری و باربرداری ترسیم می شود. شیب بخش الاستیک منحنی تنش - نشست به عنوان ضریب عکس العمل بستر تعریف می شود.
آزمایش نفوذ مخروط به عنوان یک آزمایش ساده در خاک های رسی نرم، لای نرم و ماسه رسوبی ریز تا متوسط به کار می رود. این آزمایش مبتنی بر نفوذ یک استوانه فولادی با نوک مخروطی شکل با سرعت ثابت (با نرخ 10 الی 20 میلیمتر بر ثانیه) به داخل زمین است.
مزایا یا کاستی های آزمایش CPT