کمانش اعضای تحت فشار
کمانش یعنی ناپایداری و از بین رفتن عضو، تحت تغییرشکل های جانبی زیاد که به علت نیروها یا تنش های فشاری رخ می دهد. در اعضای تحت فشار، علاوه بر انهدام یا تسلیم مصالح تحت تنش های فشاری، کمانش یا از بین رفتن پایداری ارتجاعی عضو می تواند تحت تنش های به مراتب کوچک تر از مقاومت نهایی مصالح، باعث خرابی شود.در عضو ساخته شده از نیمرخ فولادی (مثلاً یک ستون فولادی) کمانش به دو صورت ممکن است رخ دهد.
کمانش موضعی اجزای بال یا جان نیمرخ به علت تنش های فشاری
نیروی کمانشی ستون نسبت مستقیم با مقطع ستون و نسبت عکس با ارتفاع آن در حد فاصل طبقات دارد. یعنی هر چه ابعاد مقطع ستون بزرگ تر باشد، نیروی کمانش آن بزرگ تر و هر چه ارتفاع آن بلندتر باشد، نیروی کمانش آن کوچک تر است.ستون های بلند را ستون های لاغر می نامند. نسبت لاغری ستون به طور تقریبی از تقسیم طول آزاد ستون به 1/4 بعد حداقل ستون به دست می آید.
با افزایش نسبت لاغری، ستون لاغرتر شده و ظرفیت باربری فشاری آن کاهش می یابد. یک نیمرخ فولادی ترکیبی از ورق های فولادی نازک است (ورق های بال و جان). این اجزای نازک اگر به عللی تحت تنش های فشاری قرار گیرند کمانه می کنند و در نتیجه قسمتی از نیمرخ، خاصیت باربری خود را از دست می دهد. به این پدیده کمانش موضعی می گویند.
مقاطع مناسب برای ستون ها
مقطع مناسب برای ستون ها به صورت قوطی مربع یا مستطیلی است. مقاطع دایره ای و چند ضلعی نیز در سازه کاربرد دارند و عموماً به منظور تأمین ملاحظات معماری استفاده می شوند. شکل مقطع ستون ها معمولاً به مقدار و وضعیت بار وارد شده نیز بستگی دارد. برای ساختن ستون های فولادی از انواع پروفیل ها و ورق ها استفاده می شود. عموماً ستو ن ها از لحاظ شکل ظاهری به سه گروه تقسیم می شوند.