تعریف ستون بتنی

ستون بتنی چیست؟
بتن، یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که بخش عمده اسکلت یا المان های اصلی سازه های بتنی نظیر تیر، دال و ستون را تشکیل می دهد.

ستون بتنی، وظیفه تحمل و انتقال بارهای فشاری در سازه های بتنی را بر عهده دارد. اکثر ستون های بتنی با استفاده از بتن مسلح ساخته می شوند.

در ساخت ستون های بتنی می توان از انواع بتن نظیر معمولی، مسلح، الیافی و غیره به همراه افزودنی های مختلف استفاده کرد.

شرایط بارگذاری و محیطی، از مهم ترین عوامل تأثیرگذار در انتخاب نوع بتن و افزودنی مورد استفاده برای اجرای ستون هستند.

به طور کلی، بتن مسلح یا بتن آرمه را می توان به عنوان رایج ترین مصالح مورد استفاده در سازه های بتنی در نظر گرفت.

بتن، ماده ای با مقاومت فشاری و سختی بالا است. با این وجود، مقاومت کششی پایین را می توان به عنوان نقطه ضعف این ماده در نظر گرفت.

به منظور برطرف کردن این مشکل، عضوهای سازه های بتنی با ترکیب میلگردهای فولادی یا الیاف تقویت کننده ساخته می شوند. استفاده از این مواد، مقاومت کششی بتن را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

اجزای ستون بتنی چه هستند؟
ستون های بتنی معمولا دارای ساختاری ساده هستند. با این وجود، نوع سازه (ساختمان، پل، سوله)، محل اجرا (فونداسیون، طبقات بالایی، اطراف سازه) و عضوهای مجاور (دال، دیوار، تیر) بر روی ساختار ستون تأثیر می گذارند.

از مهم ترین اجزای ستون بتنی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

«سرستون» (Capital):
بخش بالایی ستون است که بارهای اعمال شده از روسازه را به طور مستقیم تحمل می کند. سرستون معمولا در ستون های نگهدارنده دال های تخت به همراه کتیبه یا بدون کتیبه ساخته می شود.

«کتبیه» (Drop Panel):
یک بخش مستطیلی شکل بین سرستون و دال بتنی است که با توزیع بهتر بارهای اعمال شده، از برش و گسیختگی دال جلوگیری می کند. کتیبه معمولا از سرستون بزرگ تر است.

«پایه ستون» (Pedestal):
بخش پایینی ستون است که از اجزای دیگر ستون نگهداری می کند. در صورت استفاده از پایه ستون می توان ضخامت فونداسیون را کاهش داد.

«بدنه» (Shaft):
بخش بلند و باریک ستون است که بین پایه و سرستون قرار دارد. در برخی از موارد، ضخامت بخش بالایی و یا پایینی بدنه با نزدیک شدن به سقف یا کف افزایش می یابد. این کار به منظور بهبود عملکرد بهتر ستون در انتقال بار و یا بهبود ظاهر سازه انجام می گیرد.

«میلگرد» (Reinforcement Bar):
اکثر ستون های بتنی از آرماتورهای طولی و عرضی تشکیل می شوند. آرماتورها، علاوه بر تقویت مقاومت کششی بتن، امکان اتصال عضوهای دیگر مانند فونداسیون، دال، تیر و دیوار به ستون را فراهم می کنند.

«براکت» (Bracket):
بخش بیرون زده ستون های بیرونی (روی محیط خارجی) سازه است که وظیفه نگهداری از تیر را برعهده دارد. براکت ستون برای مقاصد تزئینی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

روش های اجرای ستون بتنی کدام هستند؟
ستون های بتنی و دیگر عضوهای مورد استفاده در سازه های بتنی، معمولا به روش پیش ساخته یا برجا اجرا می شوند.

در روش پیش ساخته، ساخت ستون در کارخانه صورت می گیرد. در مرحله بعد، با انتقال ستون پیش ساخته به محل پروژه، عضوهای بتنی دیگر به آن متصل می شوند.

ارتفاع ستون های پیش ساخته معمولا معادل ارتفاع یک یا دو طبقه از ساختمان است.

استفاده از روش پیش ساخته برای اجرای ستون بتنی سازه های متوسط و بزرگ، سرعت ساخت سازه را افزایش و هزینه های عملیاتی را کاهش می دهد. به علاوه، کیفیت عضوهای ساخته شده توسط این روش بسیار بالا است.

در اجرای ستون بتنی به روش برجا، تمام مراحل ساخت در محل پروژه انجام می شود. در این مقاله، تمرکز ما بر روی مراحل و الزامات اجرای ستون بتنی با استفاده از روش برجا است.

به منظور آشنایی و درک بهتر هر یک از مراحل این روش، ابتدا باید با انواع ستون های بتنی آشنا شوید.