ساینده چیست؟
ساینده، ماده ای جامد و سخت است که معمولا به منظور پرداخت سطوح مورد استفاده قرار می گیرد. سختی بالای مواد ساینده، باعث وجود قابلیت لایه برداری خوب در آن ها شده است.
ساینده ها، یکی از اجزای اصلی در فرآیند سندبلاست هستند.
انواع ساینده کدام هستند؟
در استانداردهای مربوط به تمیزکاری پاششی معمولا ساینده ها را به دو نوع اصلی فلزی و غیر فلزی تقسیم می کنند.
ساینده های فلزی و غیر فلزی رایج معرفی شده در استاندارهای 1-13686 و 1-14946 ایران، مطابق جدول زیر هستند.
در ادامه به معرفی انواع ساینده ها و ویژگی های آن ها می پردازیم.
ماسه سیلیکا:
ماسه سیلیکا یا ماسه سیلیسی، قدیمی ترین و متداول ترین ساینده مورد استفاده در سندبلاست است. در واقع نام سندبلاست نیز به دلیل استفاده از این ماسه های برای این فرآیند در نظر گرفته شده است. ماسه سیلیکا یا سیلیس معمولا برای ساب پاشی در محل هایی که امکان بازیابی مواد وجود ندارد استفاده می شود.
ماسه، سختی نسبتا بالایی دارد. این ویژگی، دلیل اصلی تولید گرد و خاک زیاد در حین فرآیند سندبلاست است. تنفس ذرات آزاد سیلیس توسط کارکنان، احتمال بیماری های تنفسی در آن ها را افزایش می دهد.
گارنت:
یکی دیگر از ساینده های متداول در تمیزکاری پاششی، گارنت است. این ماده هزینه بیشتری نسبت به ماسه سیلیسی دارد اما در صورت استفاده صحیح، کیفیتی برابر با آن خواهد داشت. به علاوه، گرد و خاک حاصل از به کارگیری گارنت در سندبلاست کم تر است و تنفس آن خطری را برای سلامت کارکنان ایجاد نمی کند.
سرباره زغال سنگ:
سرباره زغال سنگ از ساینده های رایج برای تمیزکاری پاششی در کارخانه های کشتی سازی است. میزان سیلیس در ترکیب سرباره پایین است. با این وجود، این ساینده باعث آزادسازی آلاینده های مختلف در هوا می شود.
ساچمه و گریت:
ساچمه (قطعات کروی) و ساچمه شکسته یا «گریت» (Grit)، از ساینده های فلزی مورد استفاده در تمیزکاری پاششی هستند که اغلب با استفاده از فولاد یا چدن ساخته می شوند. این ساینده ها، صلبیت و قابلیت بازیابی بالایی دارند.
ساچمه و گریت را می توان بر روی انواع مختلف سطوح به منظور از بین بردن آلودگی ها، برداشتن لایه رویی (قبل از پوشش دهی) و ساچمه زنی استفاده کرد. ابعاد، سختی و شکل ذرات در این حالت، اهمیت بالایی در خروجی ساب پاشی دارند.
استارولیت:
استارولیت، مخلوطی از ماسه های ریز و درشت است که سیلیس بسیار پایینی دارد. این ساینده برای برداشتن پوسته و خوردگی های سطوح فولادی بدون ایجاد گرد و خاک زیاد مورد استفاده قرار می گیرد.
آلومینا و کاربید:
مواد سنتزی نظیر کاربید سیلیسیوم و آلومینا (اکسید آلومینیوم)، به عنوان جایگزین های رایج ماسه شناخته می شوند.
این ساینده ها از دوام بیشتری برخوردارند و گرد و خاک کمتری تولید می کنند. مواد سنتزی معمولا قابل بازیابی و استفاده مجدد هستند. آلومینا تقریبا برای آماده سازی هر سطحی (شیشه، گرانیت، مرمر و فولاد) مناسب است.
ساینده های دیگر:
از موادی مانند پلاستیک، دانه های شیشه ای، شیشه شکسته، پوست گردو و چوب بلال نیز به عنوان ساینده در تمیزکاری پاششی استفاده می شود. این مواد قابل بازیابی هستند و گرد و خاک بسیار کمتری نسبت به ماسه و سرباره تولید می کنند.
به طور کلی، ساینده هایی نظیر ماسه، ساچمه، آلومینا و کاربید برای سندبلاست خشک و ساینده هایی مانند ماسه، دانه های شیشه ای و دیگر مواد معلق در آب برای سندبلاست مرطوب مناسب هستند.
تأثیر مشخصات ساینده بر روی کیفیت سندبلاست چیست؟
مشخصات ساینده بر روی عمکلرد سندبلاست تأثیر مستقیم دارند. از ویژگی های مهم ساینده ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: