نحوه اجرای بتن غلتکی

نحوه اجرای بتن غلتکی چگونه است؟
اجرای بتن RCC طی هفت مرحله شامل زیرسازی، انتقال، اجرای آزمایشی، بتن ریزی، تراکم، ایجاد درز، عمل آوری و بهره برداری صورت می گیرد.

روسازی توسط این بتن معمولا با تجهیزات روسازی آسفالت یا تجهیزات مخصوص انجام می شود. این تجهیزات بر اساس روش های ساخت روسازی آسفالتی و بتنی مورد استفاده قرار می گیرند.

با توجه به ضخامت و عرض مورد نیاز می توان بتن غلتکی را با نرخ 60 تا 120 متر بر ساعت اجرا کرد.

نکته: به دلیل نحوه اجرای بتن غلطکی، نیازی به استفاده از میلگرد انتظار، تنگ یا دیگر انواع میلگرد در بتن های غلتکی نیست.

زیرسازی بتن غلتکی:
اولین مرحله در اجرای بتن RCC، آماده سازی لایه های زیرین روسازی است. بستر باید به گونه ای متراکم شود که چگالی آن به 95 درصد حداکثر چگالی خشک برسد.

در صورت ضعیف بودن خاک می توان از روش های بهسازی خاک استفاده کرد. به منظور ایجاد بستری با چگالی مناسب برای اجرای بتن غلتکی، تمام لایه ها باید به خوبی متراکم شوند.

توجه داشته باشید که سرعت تخریب روسازی در حالت اشباع افزایش می یابد. وجود لایه های شنی، زهکشی آب و جلوگیری از اشباع روسازی را بهبود می بخشد.

رطوبت لایه های زیرین روسازی باید به صورت یکنواخت باشد. وجود رطوبت در این لایه ها، از جذب آب بتن RCC در حین اجرا و تغییر خواص مکانیکی آن جلوگیری می کند.

انتقال بتن غلتکی:
انتقال بتن غلتکی از محل اختلاط تا محل استفاده معمولا توسط دامپ تراک صورت می گیرد. در صورت استفاده از تراک میکسر، باید افزودنی روان کننده به ترکیب اضافه شود. به علاوه در این حالت، یک مرحله برای تخلیه بتن به فرآیند اجرا اضافه خواهد شد.

از الزامات انتقال بتن RCC به محل پروژه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ظرفیت و ترتیب به کارگیری ناوگان باربری باید بر اساس توان عملیاتی میکسر، فاصله باربری، ظرفیت تجهیزات مقصد، شرایط جوی و زمان اجرای بتن تعیین شود.
• دامپ تراک باید به طور مداوم شسته شود. در صورت عدم شستشو، امکان چسبیدن بتن RCC و ایجاد مشکل در حین تخلیه وجود خواهد داشت.
• به منظور حفظ رطوبت و جلوگیری از مشکلات مربوط به جانمایی، تراکم، و عملکرد، سطح بتن باید توسط پلاستیک یا پوشش های دیگر پوشانده شود.

اجرای آزمایشی بتن غلتکی:
به منظور اعتبارسنجی طراحی، روش های اجرا، روند عمل آوری، درزهای اجرایی و انجام آزمایش ها (برجا یا آزمایشگاهی)، بتن RCC به صورت آزمایشی بر روی یک لایه متراکم شده اجرا می شود.

به طور کلی، اهداف اصلی این مرحله عبارت هستند از:

• تایید طرح اختلاط.
• اطمینان از توانایی اجرای صحیح و دستیابی به چگالی مورد نیاز توسط پیمانکار.
• برداشتن نمونه برای تایید ویژگی های مقاومتی.

روسازی آزمایشی را می توان در خارج از محدوده پروژه نیز اجرا کرد. با این وجود، ابعاد این روسازی باید به گونه ای باشد که امکان ارزیابی مناسب بتن غلتکی را فراهم کند.

بتن ریزی بتن غلتکی:
بتن ریزی RCC معمولا توسط فینیشر (تجهیزات آسفالت ریزی) انجام می گیرد. تجهیزات مورد استفاده برای ریختن بتن غلتکی باید قادر به جانمایی بتن با حداقل 80 درصد چگالی مرطوب پیش از شروع تراکم باشند.

به منظور جلوگیری از جداشدگی مصالح و یا ایجاد تورفتگی/بیرون زدگی در سطح روسازی، فینیشر باید به طور پیوسته کار کند و قیف تخلیه نباید کاملا خالی شود.

معمولا یک اختلاف 10 تا 25 درصدی بین ضخامت لایه روسازی پیش و پس از تراکم به وجود می آید. با توجه به نوع فینیشر می توان لایه ای با ضخامت 15 تا 25 سانتی متر را برای روسازی اجرا کرد.

لایه های بعدی باید در کمتر از 60 دقیقه بر روی یکدیگر ریخته شوند تا یک پیوند مناسب بین آن ها شکل بگیرد.

زمان بین بتن ریزی لایه های کناری (ردیف های مجاور) نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که فاصله زمانی بین جانمایی ردیف های مجاور بتن غلتکی کم باشد، احتمال تشکیل درزهای سرد طولی افزایش خواهد یافت.

تراکم بتن غلتکی:
تراکم، از مهم ترین مراحل در اجرای بتن RCC است. این مرحله، پارامترهایی نظیر چگالی، مقاومت، نفوذپذیری، صافی، دوام و دیگر پارامترهای بتن غلتکی سخت شده را تعیین می کند.

معمولا برای تراکم بتن RCC از غلتک های راه سازی با ویبره 10 تنی استفاده می شود. بلافاصله پس از جانمایی بتن، این غلتک ها شروع به کار می کنند.

پس از دستیابی به چگالی مورد نظر می توان سطح روسازی را توسط غلتک های کوچک پرداخت کرد. این کار، باعث حذف ترک های سطحی و ایجاد یک سطح نرم می شود.

به کارگیری غلتک دستی گزینه مناسبی برای نواحی کوچک یا نزدیک به جدول و آبرو مناسب است. اگر رطوبت بتن RCC زیاد باشد، به دلیل خروج آب، ظاهر آن در حین تراکم براق و خمیری خواهد بود.

در صورت خشک بودن ترکیب، ظاهر روسازی به صورت خاکی یا دانه ای به همراه ترک خواهد بود. در هر دو حالت، احتمال جداشدگی مصالح وجود دارد.

به این ترتیب، رسیدن به چگالی مورد نظر دشوار می شود. بهترین زمان برای تراکم بتن غلتکی، حداکثر 15 دقیقه پس از جانمایی و حداکثر 45 دقیقه پس از اختلاط است.

ایجاد درز در بتن غلتکی:
درزها معمولا به منظور جلوگیری از ترک خوردگی و بازشدگی سطح روسازی ایجاد می شوند. روند ایجاد درز در بتن RCC مشابه بتن های معمولی بوده و عمق آن معمولا معادل یک چهارم ضخامت روسازی است.

فاصله داری درزهای افقی برای بتن غلتکی کمی بیشتر از بتن معمولی است. الگوهای مربعی به الگوهای دیگر ترجیح داده می شوند. به همین دلیل، فاصله درزهای طولی نیز مانند درزهای عرضی خواهد بود.

درزهای جداکننده و انبساطی در بتن RCC مشابه بتن معمولی هستند. به طور کلی، دو روش برای جلوگیری از شکست درزهای روسازی می توان از گوشه های ضخیم یا جانمایی یک لایه زیر درز استفاده کرد.

در مجموع، استفاده از درز باعث محدود شدن عرض ترک ها و بهبود درگیری سنگدانه ها می شود. به دلیل عدم استفاده از میلگرد انتظار و دیگر میلگردهای تقویتی در بتن غلطکی، تنها مکانیزم انتقال بار از میان درزها، درگیری سنگدانه ها است.

عمل آوری بتن غلتکی:
عمل آوری، مرحله ای است که مقاومت و دوام بتن RCC را تعیین می کند. به دلیل عدم آب انداختن بتن غلتکی، تبخیر باعث کاهش رطوبت خمیر سیمانی و رخ دادن مشکلاتی نظیر ترک حاصل از جمع شدگی، ایجاد ریزترک های داخلی و تخریب سطح می شود.

معمولا ترکیبات عمل آوری سفید (مطابق با استاندارد ASTM C309) برای بتن های RCC مورد استفاده قرار می گیرند.

در مجموع، روش عمل آوری انتخابی باید بلافاصله پس از تراکم نهایی اجرای شود.

بهره برداری از بتن غلتکی:
زمان بهره برداری از روسازی بتن RCC به نرخ افزایش خصوصیات مکانیکی، بارگذاری مورد انتظار و دمای محیط در زمان های مختلف بستگی دارد.

بر اساس یک قانون سر انگشتی، زمانی که مقاومت بتن به 17 تا 20 مگاپاسکال رسید، روسازی آماده بهره برداری است.

بتن غلتکی معمولا طی دو روز (دمای بالای 21 درجه سانتی گراد) تا چهار روز (دمای 4 تا 20 درجه سانتی گراد) به مقاومت بهره برداری می رسد.

توجه داشته باشید که نرخ افزایش مقاومت به نوع ترکیب و استفاده از افزودنی های شیمیایی یا مواد مکمل سیمانی بستگی دارد.