انواع سنگدانه بر اساس منشا ذرات تشکیل دهنده

انواع سنگدانه بر اساس منشا ذرات تشکیل دهنده:
سنگدانه ها بر اساس منشا ذرات تشکیل دهنده به دو نوع طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند.

سنگدانه طبیعی چیست؟
سنگدانه های طبیعی از رسوبات طبیعی شن و ماسه، معادن شن و ماسه یا از خرد کردن باطله های معدنی توسط سنگ شکن به دست می آیند.

رسوبات رودخانه، متداول ترین و بهترین نوع سنگدانه ها برای ساخت بتن هستند. سنگ های آذرین، رسوبی و متامورفیک نیز به عنوان سنگدانه به کار برده می شوند.

ذرات حاصل از سنگ های آذرین معمولا استحکام، دوام و چگالی بالایی دارند. بافت این سنگدانه ها به صورت شیشه ای است.

سنگدانه های رسوبی خواص بسیار متنوعی دارند. این ذرات می توانند به صورت نرم تا سخت، متخلخل تا متراکم و سبک تا سنگین باشند. سنگ های متامورفیک با ساختار ورقه ای، سنگدانه هایی به شکل پهن خواهند داشت.

سنگدانه مصنوعی چیست؟
سنگدانه های مصنوعی از منابع غیر طبیعی به دست می آیند. از پرکاربردترین سنگدانه های مصنوعی می توان به سرباره کوره آهن گدازی و آجر بازیافتی (شکسته شده) اشاره کرد.

آجر مورد استفاده به عنوان سنگدانه باید عاری از ملات آهکی و گچ آهک سولفاتی باشد. سنگدانه های سرباره از مقاومت خوبی در برابر آتش بهره می برند.

انواع سنگدانه بر اساس ابعاد ذرات تشکیل دهنده:
سنگدانه ها از نظر ابعاد ذرات تشکیل دهنده به دو نوع ریز و درشت تقسیم بندی می شوند.

سنگدانه ریزدانه چیست؟
به ذرات عبوری از الک نمره 4 (مش 4.76 میلی متری)، سنگدانه ریز می گویند. البته در مهندسی عمران این سنگدانه ها با عنوان خاک نیز شناخته می شوند.

به طور کلی، ماسه طبیعی، لای و رس به عنوان سنگدانه های ریز مورد استفاده قرار می گیرند. به توده نرم حاوی این مواد، لوم می گویند.

سنگدانه ریز بازه ابعاد ذرات بر حسب میلی متر:

• ماسه درشت دانه 0.5 تا 2.
• ماسه متوسط دانه 0.25 تا 0.5.
• ماسه ریزدانه 0.06 تا 0.25.
• لای 0.002 تا 0.06.
• رس کمتر از 0.002.

سنگدانه های ریز به عنوان پرکننده فضای متخلخل مورد استفاده قرار می گیرند. این سنگدانه ها، کارایی و روانی مصالح را بهبود می بخشند. توجه داشته باشید که مواد مضر موجود در سنگدانه های ریز نباید از 5 درصد عبور کند.

سنگدانه درشت دانه چیست؟
ذراتی که از الک نمره 4 عبور نمی کنند به عنوان سنگدانه های درشت در نظر گرفته می شوند. شن، قلوه سنگ و تخته سنگ (بولدر) از انواع سنگدانه های درشت هستند.

حداکثر ابعاد سنگدانه درشت دانه به کاربری و خواص مورد نظر بستگی دارد. جدول زیر، بازه ابعاد ذرات این نوع سنگدانه ها را نمایش می دهد.

سنگدانه درشت بازه ابعاد ذرات بر حسب میلی متر:

• شن ریزدانه 4 تا 8.
• شن متوسط دانه 8 تا 16.
• شن درشت دانه 16 تا 64.
• قلوه سنگ 64 تا 256.
• بولدر بزرگ تر از 256.

به طور کلی، سنگدانه های 40 میلی متری به منظور ساخت بتن با مقاومت معمولی و سنگدانه های 20 میلی متری برای ساخت بتن با مقاومت بالا مورد استفاده قرار می گیرند.