انواع سنگدانه بر اساس شکل ذرات تشکیل دهنده:
سنگدانه ها بر اساس شکل ذرات تشکیل دهنده به انواع گرد، نامنظم (نیمه گرد)، تیز (گوشه دار)، پهن (ورقه ای)، دراز و پهن دراز تقسیم می شوند.
منشا شکل سنگدانه ها طبیعی (فرسایش) یا غیر طبیعی (سنگ شکن) است.
سنگدانه گرد چیست؟
سنگدانه های گرد، ذراتی هستند که توسط فرسایش یا سایش به خوبی شکل گرفته اند. این نوع سنگدانه ها، فضای خالی مصالح را به حداقل می رسانند (32 تا 33 درصد) و کارایی را افزایش می دهند.
به دلیل سطح ویژه و زاویه داری پایین در سنگدانه های گرد، میزان آب مورد نیاز و W/C (نسبت آب به سیمان) در آن ها کاهش می یابد. این سنگدانه ها برای بتن با مقاومت بالا مناسب نیستند؛ چراکه جفت شدگی و مقاومت پیوند در آن ها پایین است.
شن های درشت بستر رودخانه یا ساحل دریا از انواع سنگدانه های گرد هستند.
سنگدانه نامنظم چیست؟
سنگدانه های نامنظم یا نیمه گرد، معمولا در کف گودال های بزرگ یافت می شوند. تخلخل بتن ساخته شده توسط این سنگدانه ها نیز حدود 35 تا 37 درصد است.
به همین دلیل، کارایی آن ها نسبت به سنگدانه های گرد کمتر خواهد بود. مقاومت پیوند سنگدانه های نامنظم کمی بهتر از سنگدانه های گرد است. با این وجود، این مواد نیز برای بتن با مقاومت بالا مورد استفاده قرار نمی گیرند.
سنگدانه تیز چیست؟
سنگدانه های تیز از گوشه هایی زبر با زوایای مشخص تشکیل می شوند. این ذرات از خرد کردن سنگ ها به دست می آیند.
حضور سنگدانه های تیز در ترکیب بتن، تخلخل را به حداکثر (38 تا 45 درصد) می رساند. از این رو، کارایی به میزان زیادی کاهش می یابد.
البته به دلیل بهبود مقاومت پیوند بین سنگدانه های تیز و خمیر سیمانی، مقاومت فشاری بتن حدود 10 تا 20 درصد بیشتر می شود. بنابراین، این نوع سنگدانه برای ساخت بتن با مقاومت بالا مناسب است.
سنگدانه پهن، دراز و پهن دراز چیست؟
سنگدانه های پهن دارای ضخامت نسبتا کم و طول نسبتا زیاد هستند. به عبارت دیگر، کوچک ترین بعد این سنگدانه ها از 60 درصد میانگین ابعادش کوچک تر است.
در سنگدانه های دراز، طول از عرض و ضخامت برزگ تر است. به طور کلی، اگر طول ذرات 180 درصد میانگین ابعادشان باشد، آن ها را به عنوان سنگدانه دراز در نظر می گیرند.
سنگدانه پهن، دراز و پهن دراز:
سنگدانه های پهن و دراز، ترکیبی از دو مورد قبلی هستند. این سه نوع سنگدانه از خرد کردن نامناسب سنگ ها به دست می آیند.
به همین دلیل، در مخلوط بتن از آن ها استفاده نمی شود. نسبت این نوع سنگدانه ها در ترکیب بتن نباید از 10 تا 15 درصد تجاوز کند.