ترک خوردگی بتن چیست؟
بتن ذاتا یک ماده ترد و شکننده است. این ماده، مقاومت فشاری بالا و مقاومت کششی پایینی دارد. مقاومت کششی پایین بتن، باعث جدا شدن ذرات آن و تشکیل سطوح مجزا در هنگام مواجهه با بارگذاری های خمشی، جمع شدگی ناشی از خشک شدن، انبساط حرارتی و عوامل دیگر می شود.
به این جدایش، ترک خوردگی می گویند. ترک خوردگی از رایج ترین مشکلات بتن است. ترک ها به دو صورت سطحی و عمقی در بتن رخ می دهند. در این بخش، به معرفی برخی از انواع این ترک ها می پردازیم.
ترک غیر فعال بتن چیست؟
«ترک غیر فعال» (Dormant Crack)، ترکی سطحی است که ابعاد آن با گذر زمان تغییر نمی کند. این نوع ترک معمولا بسیار نازک و دارای شکل نامنظم است.
با وجود عدم تأثیر ترک های ریز بر روی یکپارچگی و عملکرد سازه بتنی، نفوذ رطوبت به درون آن ها می تواند سرعت تخریب بتن را افزایش دهد. این مسئله، کاهش عمر سازه و افزایش هزینه های ترمیم بتن را در پی دارد.
از مهم ترین عوامل موثر بر ایجاد ترک های غیر فعال در بتن می توان موارد زیر را نام برد:
روش های ترمیم بتن در صورت وجود ترک های غیر فعال عبارت هستند از:
ترک خوردگی شبکه ای بتن چیست؟
ترک خوردگی شبکه ای یا اصطلاحا «کریزینگ» (Crazing)، مجموعه ای از ترک های سطحی و نزدیک به هم با شکل نامنظم است.
کریزینگ معمولا در اثر گیرش سریع سطح آزاد بتن به دلیل دمای بالا، وجود آب اضافی یا عمل آوری نامناسب رخ می دهد.
عمق ترک های شبکه ای کمتر از 3 میلی متر است. با وجود عمق کم ترک های شبکه ای، تعدد آن ها باعث افزایش سرعت تخریب سطح می شود. به همین دلیل، اقدامات اصلاحی و ترمیم بتن در این حالت باید با دقت بیشتری انجام گیرد.
از عوامل ایجاد ترک خوردگی شبکه ای در سطح بتن می توان موارد زیر را نام برد:
روش های ترمیم بتن در صورت رخ دادن کریزینگ، مشابه با ترک های غیر فعال است.
ترک فعال بتن چیست؟
«ترک فعال» (Active Crack یا Live Crack)، ترکی است که طول، عرض و عمق آن با گذر زمان گسترش می یابد. این نوع ترک معمولا دارای طول زیاد و راستای قطری به همراه جابه جایی یا جدایش است. وجود این ترک ها به معنای مشکلات جدی در بتن است. در صورت عدم کنترل مناسب آن ها، احتمال تخریب سازه وجود خواهد داشت.
مهم ترین عامل در ایجاد ترک های فعال بتن، وجود بارهای سازه ای بزرگ تر از مقاومت بتن است.
از دیگر عوامل موثر بر ایجاد این نوع ترک ها می توان موارد زیر را نام برد:
از روش های ترمیم بتن در صورت وجود ترک های فعال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شوره زنی بتن چیست؟
«شوره زنی بتن» (Concrete Efflorescence)، یکی از پدیده های مخرب است که باعث تشکیل پودرهای سفید رنگ بر روی سطح سازه های بتنی می شود.
منشا این پودرهای سفید، حضور نمک های قابل حل در آب مورد استفاده برای اختلاط بتن است. با شروع گیرش نهایی بتن، نمک های موجود در آب بر اثر فشار هیدرواستاتیک به سمت سطح حرکت می کنند.
پس از سخت شدن کامل بتن، نمک ها به صورت پودرهای سفید بر روی سطح ظاهر می شوند. شوره بتن به خودی خود خطرناک نیست اما پیامدهای ناشی از آن می توانند بر روی عملکرد سازه تأثیر بگذارند (مخصوصا در صورت شوره زنی زیرزمین).
استفاده از آب تمیز، سنگدانه با ترکیب شیمیایی مناسب و عدم وجود بیش از حد مواد قلیایی (حداکثر 1 درصد وزنی) می تواند از رخ دادن شوره بتن جلوگیری کند.
به منظور مقابله با هر مشکلی، ابتدا باید عوامل به وجود آورنده و موثر بر آن مشکل را شناسایی کرد. وجود نمک های قلیایی قابل حل در ترکیب آب و سنگدانه، فقط یکی از عوامل شوره زنی بتن است.
به طور کلی، اگر امکان و زمان کافی برای رسیدن ذرات نمک به سطح وجود داشته باشد، شوره زنی در بتن رخ می دهد.
از دیگر عوامل موثر بر این پدیده می توان موارد زیر را نام برد:
روش های ترمیم بتن در هنگام شوره زنی عبارت هستند از: