انواع پمپ بتن بر اساس تجهیزات مورد استفاده

انواع پمپ بتن بر اساس تجهیزات مورد استفاده چه هستند؟
پمپ های بتن بر اساس تجهیزات مورد استفاده معمولا به دو نوع اصلی پمپ های هوایی (بوم) و زمینی تقسیم بندی می شوند.

پمپ بتن هوایی چیست؟
پمپ بتن هوایی، دکل بتن ریزی یا «پمپ بوم» (Boom Pump)، یکی از انواع پمپ های مورد استفاده برای انتقال بتن در پروژه های بزرگ با دقت بالا است. تجهیزات این پمپ معمولا بر روی یک کامیون یا تریلر نصب می شوند.

انتقال بتن نیز از طریق لوله های تعبیه شده بر روی چند بازوی متحرک و انعطاف پذیر به نام بوم صورت می گیرد.

تراک میکسر، بتن را به درون قیف پمپ می ریزد. چرخش تیغه های مارپیچی درون قیف، از سفت شدن مخلوط و مش قرار گرفته بر روی دهانه ورودی آن، از ورود سنگ های درشت و گرفتن پمپ جلوگیری می کند. ثابت بودن محل تجهیزات پمپ بوم، باعث تردد بهتر وسایل و تجهیزات دیگر در پروژه می شود.

سیستم پمپاژ پمپ های هوایی معمولا از نوع جابه جایی مثبت رفت و برگشتی با دو سیلندر است. تصویر زیر، اجزای مختلف یک پمپ هوایی یا پمپ بوم بتن را نمایش می دهد. در هنگام انتقال و ریختن بتن توسط این تجهیزات، کامیون یا تریلر معمولا در یک محل مشخص، ثابت می ماند.

بخش های نمایش داده شده در تصویر بالا عبارت هستند از:

• کابین اپراتور.
• بوم یا تیرک اول.
• بوم دوم.
• لوله انتقال.
• شلنگ انتهایی.
• سیلندر بوم دوم.
• سیلندر بوم اول.
• سیستم چرخش.
• پایه یا دکل ثابت کننده تجهیزات.
• واحد پمپاژ.

کارایی پمپ های هوایی، باعث گسترش بسیار زیاد آن ها به جای پمپ های قدیمی شده است.

از مزایای پمپ هوایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قابلیت انتقال بتن به ارتفاعات بالا در سازه های بلند.
• سرعت و حجم بتن ریزی بالا.
• امکان نصب تجهیزات پمپ هوایی بر روی کامیون و جابه جایی راحت آن ها.
• امکان نصب بر روی سطوح مستحکم به منظور افزایش ظرفیت پمپاژ.
• کاهش هزینه نیروی انسانی به دلیل بتن ریزی خودکار.
• عدم نیاز به نصب و جانمایی لوله های انتقال.
• دسترسی راحت به نواحی بدون دسترسی (دسترسی دشوار).
• اجرای راحت بتن ریزی در تونل های پیچیده.

محدودیت های پمپ های هوایی عبارت هستند از:

• نیاز به نیروی کار ماهر.
• هزینه بالا برای پروژه های کوچک.
• احتمال بروز حادثه برای کارکنان و سازه های اطراف به دلیل ابعاد بزرگ و وزن سنگین.

ابعاد پمپ بتن هوایی چقدر است؟
ابعاد پمپ بوم با توجه به طول تجهیزات آن بین 15 تا 70 متر تغییر می کند.

پمپ بتن زمینی چیست؟
«پمپ زمینی» (Ground Pump) یا «پمپ خطی» (Line Pump)، یکی دیگر از دستگاه های پرکاربرد برای انتقال بتن است. این نوع پمپ را می توان هم به صورت مجزا و هم به صورت نصب شده بر روی کامیون یا تریلر استفاده کرد.

برای انتقال بتن در پمپ زمینی، مجموعه ای از لوله های فولادی یا لاستیکی به صورت دستی از محل قرارگیری پمپ تا محل بتن ریزی نصب می شوند.

در این نوع پمپ نیز مانند پمپ های هوایی، تخلیه بتن به درون قیف توسط تراک میکسر صورت می گیرد. تصویر زیر، اجزای یک پمپ بتن زمینی نصب شده بر روی کامیون را نمایش می دهد.

بخش های نمایش داده شده در تصویر بالا عبارت هستند از:

• موتور مخلوط کن.
• گیج فشار.
• قیف.
• مخزن روغن.
• بدنه.
• سپاپ اختلاط.
• سوپاپ اصلی.
• پمپ گریس.
• پمپ روغن.
• تهویه.
• موتور دیزلی.
• صفحه کنترل الکتریکی.
• لوله فشار قوی روغن.
• چرخ هدایتی.
• آکومولاتور.
• کلید روشن/خاموش.
• چرخ جابه جایی.

مکانیزم پمپاژ اکثر پمپ های زمینی نیز مانند پمپ های هوایی از نوع جابه جایی مثبت رفت و برگشتی با دو سیلندر است.

طول و قطر لوله های مورد استفاده در پمپ های زمینی به حجم و طول بتن ریزی بستگی دارد. به طور کلی، حجم قابل انتقال توسط پمپ بتن زمینی نسبت به پمپ بتن هوایی کمتر است.

این روش بیشتر برای بتن ریزی پیاده روها، استخر، دال بتنی ساختمان های کوچک و دال کف زمین مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه برای انتقال دوغاب، ملات، شاتکریت و فوم بتن نیز کاربرد دارد.

از مزایای پمپ های زمینی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امکان افزایش طول لوله ها و دسترسی به محل هایی با مسیر پیچیده.
• مناسب برای انتقال افقی بتن.
• عملکرد بسیار خوب در پروژه های نزدیک به زمین (اختلاف ارتفاع کم).
• سرعت بالا و امکان جابه جایی راحت تجهیزات.

محدودیت های پمپ های زمینی عبارت هستند از:

• مخصوص پروژه های کوچک و عدم امکان استفاده برای پروژه های بزرگ.
• خطر احتمالی برای کارکنان، تجهیزات و سازه های اظراف.
• نیاز به نظارت مداوم.

پمپ بتن چگونه کار می کند؟
مکانیزم های مختلفی برای پمپاژ مخلوط های سیمانی وجود دارند. با این حال، متداول ترین مکانیزم مورد استفاده برای انتقال این مخلوط ها، مکش و تخلیه است. بتن یک مخلوط سنگین، ساینده، با ویسکوزته بالا و تکه های سنگ سخت است.

در صورت عدم تحرک، مخلوط بتن تازه سخت می شوند و امکان جابه جایی خود را از دست می دهد. مکانیزم پمپاژ بتن بر اساس ورود و خروج پیوسته مخلوط برای جلوگیری از سخت شدن آن در حین انتقال است.

در این بخش، نحوه عملکرد یک پمپ بتن پیستونی با دو سیلندر را توضیح می دهیم. در بخش بعدی، مکانیزم انواع دیگر پمپ های بتن را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.

در پمپ پیستونی نمایش داده شده در تصویر زیر، با ورود بتن تازه به درون قیف، یکی از پیستون ها، مخلوط را به داخل سیلندر خود می کشد.

با عقب رفتن این پیستون، پیستون دیگر به سمت جلو حرکت می کند. در مرحله بعد، بتن موجود در پمپ به سمت لوله تخلیه فشار داده می شود. در عین حال، پیستون دیگر به سمت عقب حرکت کرده و مخلوط بتن را از درون قیف به درون سیلندر خود می کشد.

با رسیدن پیستون به نقطه انتهایی، موقعیت سوپاپ (دریچه ورود و خروج) تغییر می کند. این سوپاپ، مسیر اتصال سیلندر به قیف یا لوله تخلیه را تغییر می دهد.

با جابه جایی سوپاپ، وظیفه پیستون ها در مکش و تخلیه برعکس می شود.