معرفی انواع شن های رایج

انواع شن های رایج کدام هستند؟
در این بخش، به معرفی برخی از شناخته شده ترین شن های مورد استفاده در پروژه های مختلف از نظر عنوان، ابعاد، ماده سازنده و منشا تشکیل می پردازیم.

سنگ شکسته یا شن شکسته چیست؟
شن شکسته یا «سنگ شکسته» (Crushed Stone)، یکی از سنگدانه های پرکاربرد و اصلی ترین جایگزین شن طبیعی است.

این نوع شن، از خرد کردن سنگ های استخراج شده از معادن (گرانیت، آهک، دولومیت و غیره) توسط سنگ شکن تولید می شود. در صورتی که امکان دسترسی به شن طبیعی وجود نداشته باشد، سنگ های شکسته گزینه مناسبی خواهند بود. شن های شکسته دارای بافت زبر و گوشه های تیز هستند.

شن های شکسته به طور گسترده برای راه سازی و ساخت بتن مورد استفاده قرار می گیرند. جفت شدگی مناسب بین ذرات این سنگدانه ها، مقاومت آن ها را به میزان زیادی افزایش می دهد.

شن های شکسته، به عنوان بهترین گزینه برای ساخت بتن هایی با مقاومت بالا در نظر گرفته می شوند. از دیگر کاربردهای این مصالح می توان به پر کردن سنگ چینی سواحل، بالاست راه آهن، فیلتر و ساخت آسفالت اشاره کرد.

شن شسته چیست؟
اکثر سنگدانه های درشت، دارای بافتی زبر به همراه مواد ریز نظیر رس یا گرد و خاک حاصل از فرآیند سنگ شکنی هستند. وجود مواد ریز بر روی عملکرد شن تأثیر منفی می گذارد. به منظور تولید سنگدانه های باکیفیت و تمیز، آن ها را طی یک فرآیند دقیق شسشو می دهند. به سنگدانه های حاصل از این فرآیند، «شن شسته» (Washed Gravel) می گویند.

شن های شسته از محبوبیت زیادی برخوردار هستند؛ چراکه این مصالح باعث بهبود عملکرد سازه می شوند. به عنوان مثال، استفاده از شن های شسته در ساخت بتن، احتمال رخ دادن ترک های ناشی از جمع شدگی را کاهش می دهد.

به علاوه، به کارگیری این سنگدانه ها به منظور عملکرد صحیح سیستم های زهکشی و تصفیه فاضلاب ضروری است. عدم استفاده از شن های شسته در این موارد، گرفتگی محیط و اختلال در سیستم را به همراه خواهد داشت.

شن دوبار شور چیست؟
شن های دوبار شور، دو مرتبه در معرض فرآیند شستشو قرار می گیرند. در این سنگدانه ها، میزان نرمه و ذرات ریز تقریبا به صفر می رسد. شستشوی دوباره سنگدانه های درشت معمولا بر روی ذخایر طبیعی استخراج شده از بستر رودخانه یا معادن با درصد ریزدانه های زیاد انجام می گیرد.

شن نخودی چیست؟
«شن نخودی» (Pea Gravel)، یکی از انواع سنگدانه های گرد و ریز با بافت نرم و صاف است که معمولا بر اثر هوازدگی سنگ های اطراف رودخانه ها تشکیل می شود.

به این نوع شن، سنگ نخودی و سنگ ریزه نیز می گویند. ابعاد شن های نخودی کمی بیشتر از نخود است. رنگ آن ها نیز مانند تمام سنگدانه های دیگر به سنگ مادر بستگی دارد.

بافت و ابعاد شن نخودی، راه رفتن بر روی آن را لذت بخش می کند. به همین دلیل، این سنگدانه معمولا به منظور محوطه سازی کف حیاط، پیاده رو و زمین بازی مورد استفاده قرار می گیرد. البته شن های نخودی برای ساخت بتن و المان های تزئینی اطراف فضاهای سبز یا سازه ها (اجرای واش بتن) نیز کاربرد دارد.

شن بادامی چیست؟
شن بادامی، یکی دیگر از انواع سنگدانه های درشت است که از منابع طبیعی مانند معادن یا بستر رودخانه استخراج و فرآوری می شود.

نخودی یا بادمی، عناوینی هستند که برای مشخص کردن ابعاد سنگدانه های درشت مورد استفاده قرار می گیرند. ابعاد شن های بادامی بین 12 تا 25 میلی متر است.

خاک سنگ چیست؟
«خاک سنگ» (Stone Dust)، یکی از محصولات جانبی خردایش سنگ در حین فرآیند سنگ شکنی است. در فرآیند سرند کردن، سنگ های درشت بر روی سرند باقی می مانند و گرد و غبار حاصل از آن ها به همراه سنگدانه های ریز در زیر یکی از سرندها جمع آوری می شود.

این نوع شن، بافت ریزدانه و پودری دارد. در گذشته، خاک سنگ به عنوان باطله فرآیند سنگ شکنی در نظر گرفته می شد. بررسی بر روی خواص این ماده نشان داد که خاک سنگ، گزینه بسیار مناسبی برای اجرای اساس/زیراساس و یا بستر روسازی های سنگی است.

ساختار مسطح و نرم خاک سنگ به همراه ظرفیت باربری بسیار بالای آن، از خصوصیات ویژه این نوع شن برای زیرسازی است. علاوه بر این، خاک سنگ به عنوان ماده پرکننده و مسطح کننده نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

شن فوم شیشه ای چیست؟
«شن فوم شیشه ای» (Foam Glass Gravel)، یک سنگدانه ساخته شده توسط شیشه بازیافتی تمیز است.

وزن سبک، دوام بالا، غیر قابل اشتعال بودن، مقاومت در برابر پیر شدگی، pH خنثی و مقاومت در برابر حشرات، از ویژگی های مخصوص این نوع شن است. علاوه بر این، این سنگدانه از مقاومت فشاری و خاصیت عایق بالایی بهره می برد.

شن فوم شیشه ای، کاربردهای گسترده ای در پروژه های ساختمانی، عمرانی و محوطه سازی دارد. این ماده به عنوان سنگدانه اساس کف های صلب و سنگدانه عایق زیر صفحه ستون نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

شن کوهپایه ای چیست؟
«شن کوهپایه ای» (Piedmont Gravel)، سنگدانه های درشتی هستند که توسط جریان آب از ارتفاعات بالا به دامنه کوه منتقل شده و ذخیره ای را در زمین نسبتا صاف (با جریان آب کم) تشکیل داده اند.

شن فلاتی چیست؟
«شن فلاتی» (Plateau Gravel)، لایه ای از ذرات شن در یک فلات (نواحی تخت و هموار کوهستانی) یا نواحی بالاتر از سطح دریا با اثر جریان آب است.

شن زردار چیست؟
سنگ زردار، خاک زردار، رسوب زردار یا «شن زردار» (Pay Gravel)، یکی از انواع سنگدانه های درشت با درصد بالای طلا یا دیگر فلزات گران بها است. ذخایر شن های زردار به عنوان معادن پلاسری در نظر گرفته شده و معمولا به روش سنگ جوری استخراج می شوند.

شن رنگی چیست؟
رنگ، یکی از ویژگی های فیزیکی شن ها است که با توجه سنگ منشا آن ها تعیین می شود. شن های رنگی، ذرات نسبتا درشتی هستند که برای مصارف تزئینی، محوطه سازی و ساخت انواع بتن ٰهای معماری مانند واش بتن و بتن اکسپوز مورد استفاده قرار می گیرند.