تجهیزات یا اقلام پایپینگ چه هستند؟
اقلام پایپینگ، مجموعه ای از قطعات مورد نیاز برای اجرای سیستم های لوله کشی هستند. از اقلام اصلی سیستم های پایپینگ می توان به لوله، ساپورت، پایپ رک، فیتینگ، فلنج و ولو اشاره کرد.
با توجه به کاربری مورد نظر، امکان استفاده از تجهیزات و ابزار دیگر نیز وجود دارد. در ادامه به معرفی اقلام اصلی پایپینگ و انواع مختلف آن ها می پردازیم.
لوله چیست؟
لوله، اصلی ترین تجهیزات مورد استفاده در سیستم های انتقال سیالات است. سیالات مختلف معمولا از درون لوله هایی با مقطع دایره ای به محل مورد نظر انتقال داده می شوند.
ابعاد و مشخصات مکانیکی لوله از مهم ترین پارامترهای انتخاب این تجهیزات برای سیستم های لوله کشی مختلف هستند.
در کارخانه های فرآیندی، معمولا لوله هایی از جنس فولاد، چدن، برنج و مس مورد استفاده قرار می گیرند.
به منظور نمایش ابعاد لوله، از حروف اختصاری زیر استفاده می شود:
نمایش ابعاد لوله ها معمولا با دو عدد قطر و ضخامت انجام می گیرد. سیستم های لوله کشی بر اساس ابعاد لوله ها به دو گروه با «مقطع کوچک» (Small Bore) و «مقطع بزرگ» (Large Bore) تقسیم بندی می شوند.
به طور کلی، لوله هایی با قطر اسمی کوچک تر یا برابر 50 میلی متر در سیستم مقطع کوچک و لوله هایی با قطر اسمی بزرگ تر از 50 میلی متر در سیستم مقطع بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع لوله با قطر مختلف:
یکی دیگر از معیارهای تقسیم بندی لوله های مورد استفاده در سیستم های پایپینگ، شکل انتهای آن ها است.
بر این اساس می توان لوله ها را به انواع صاف، پخ خورده و رزوه شده تقسیم بندی کرد. برخی از لوله های پرکاربرد و علائم اختصاری مورد استفاده برای نمایش آن ها در سیستم پایپینگ عبارت هستند از:
تفاوت pipe با tube چیست؟
«تیوب» (Tube)، یکی دیگر از تجهیزات پرکاربرد برای انتقال سیالات است. به دلیل شباهت های زیاد، عبارت های لوله و تیوب در اغلب موارد به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
با این وجود، تعریف دقیق این دو می تواند تفاوت های اصلی آن ها را مشخص کند:
ساپورت چیست؟
«تکیه گاه لوله» (Pipe Support) یا ساپورت، المانی برای انتقال بارهای اعمال شده از طرف لوله به سازه های نگهدارنده است.
وزن لوله، فیتینگ، سیال عبوری و پوشش ها (نظیر مواد عایق) از بارهای اعمال شده به ساپورت هستند. از عمکلردهای اصلی ساپورت لوله می توان به مهار، هدایت، جذب ضربه و نگهداری از یک بار مشخص اشاره کرد.
در صورت به کارگیری ساپورت در شرایط دمایی بسیار بالا یا بسیار پایین، از مواد عایق در ساخت این المان استفاده می شود.
پیکربندی تکیه گاه لوله به شرایط بارگذاری و عملیاتی سیستم پایپینگ بستگی دارد. بر این اساس، ساپورت لوله به انواع صلب، فنری و جاذب ضربه تقسیم می شود.
پایپ رک چیست؟
«پایپ رک» (Pipe Rack)، شریان اصلی یک واحد فرآیندی است که به منظور نگهداری از ساپورت، کابل های برق، تجهیزات ابزار دقیق و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.
در برخی از موارد، پایپ رک برای نگهداری از تجهیزات مکانیکی نظیر مخازن و پلتفرم دسترسی به شیرآلات نیز به کار برده می شود. لوله های متصل بر روی پایپ رک های اصلی، معمولا مواد را بین تجهیزات یا انبارها انتقال می دهند.
توجه داشته باشید که جا لوله ای های موجود در انبارها، حتی در صورت ذخیره سازی قطعات لوله ها، به عنوان پایپ رک در نظر گرفته نمی شوند.
لوله های مختلفی در پایپ رک قرار دارند. لوله های خدماتی برای انتقال بخار، آب خنک کننده، آب اطفا، سوخت و غیره مورد استفاده قرار می گیرند.
این لوله ها اغلب در میانه پایپ رک های یک طبقه یا طبقه بالایی پایپ رک های دو طبقه نصب می شوند.
جانمایی لوله های فرآیندی نیز خارج از محل قرارگیری لوله های خدماتی یا طبقه پایینی صورت می گیرد. لوله های ایمنی نیز همیشه خارج از پایپ رک نصب میٰ شوند.