تعریف ضربه قوچ لوله

ضربه قوچ چیست؟
«ضربه آب» (Water Hammer) یا اصطلاحا ضربه قوچ، پدیده ای مخرب است که به دلیل سرعت زیاد جریان در لوله، باز و بسته کردن سریع شیرهای دستی یا قطع پمپ های آب رسانی رخ می دهد.

از نشانه های تشخیص ضربه قوچ، صدای بلندی (چکش مانند) است که اغلب در اواخر شب یا اوایل صبح شنیده می شود. در این بازه های شبانه روز، معمولا فشار آب بالا است.

تأثیر ضربه قوچ بر تأسیسات بهداشتی ساختمان چیست؟
تأثیر ضربه قوچ بر تأسیسات بهداشتی ساختمان به شدت آن بستگی دارد.

علاوه بر آلودگی های صوتی و اخلال در آسایش ساکنان ساختمان، تکرار این پدیده می تواند آسیب های زیادی را به خط لوله، فیتینگ ها، ابزار اندازه گیری و دیگر متلعقات تأسیسات بهداشتی ساختمان وارد کند.

ترک خوردگی، تغییر شکل و شکست این اجزا، نشتی جریان در سیستم را به همراه دارد. عدم مقابله با ضربه قوچ و پیامدهای آن، باعث تحمیل هزینه های زیاد تعمیر و نگهداری می شود.

روش های مقابله با ضربه قوچ چه هستند؟
انتخاب مناسب ترین راه مقابله با ضربه قوچ به منشا رخ دادن این پدیده بستگی دارد.

سرعت صوت، تغییرات سرعت و تغییرات زمان از عوامل موثر بر رخ دادن ضربه قوچ هستند.

سرعت صوت به تغییرات دمایی وابسته بوده و تأثیر آن کم تر از پارامترهای دیگر است.

از این رو، کاهش نرخ تغییرات سرعت جریان آب و جلوگیری از شوک هیدرولیکی، بهترین رویکرد برای کنترل ضربه قوچ در نظر گرفته می شود.

راهکاری عملی برای این کار عبارت هستند از:

آموزش کارکنان یا ساکنین برای باز/بسته کردن صحیح شیر و روشن/خاموش کردن درست پمپ.

کاهش فشار و تنظیم آن بر روی مقدار بهینه.

استفاده از «متوقف کننده های ضربه قوچ» (Water Hammer Arrestors).

استفاده از سه راهی به جای زانویی در محل اتصال لوله قائم به شیر و تعبیه یک لوله عمودی در ادامه انشعاب.

عدم استفاده از شیرهای قطع و وصل سریع مانند شیر ربع گرد (توپی و سماوری) و شیر برقی.