تعریف ستون گذاری پلان معماری

ستون گذاری پلان معماری چگونه انجام می شود؟
ستون گذاری پلان معماری با توجه به الزامات معماری و سازه ای ساختمان انجام می شود. در بخش قبلی، مبانی ستون گذاری پلان را توضیح دادیم.

ساده ترین روش برای انجام این کار، شبکه بندی پلان است. استفاده از شبکه بندی، انعطاف پذیری ستون گذاری را بالا می برد. به علاوه، این کار، امکان بررسی راحت تر ابعاد فضاهای داخلی را برای مهندس معمار فراهم می کند.

نمایش ستون در پلان معماری:
ستون، از المان های نگهدارنده سازه محسوب می شود. تصویر زیر، نمای سه بعدی یک فضای داخلی را نمایش می دهد. این سقف این فضا می تواند توسط المان هایی نظیر ستون، شاه تیر یا دیوار باربر نگهداری شود.

در صورت استفاده از ستون برای نگهداری از فضای بالا، پیکربندی تقریبی ستون ها به صورت زیر خواهد بود.

همان طور که در نمای سه بعدی بالا مشاهده می کنید، محل اتصال ستون به سقف به شکل یک مربع است.

از این رو، در ترسیم پلان معماری معمولا از المان مربع برای نمایش ستون استفاده می شود. در تصویر زیر، مربع های توپر، محل قرارگیری ستون و خطوط توپر، محل قرارگیری شاه تیر یا دیوار باربر را نمایش می دهند.

گرید چیست؟
شبکه یا گرید، مجموعه ای شامل خطوط مستقیم است که معمولا با فاصله یکسان از یکدیگر قرار دارند و تحت زاویه 90 درجه به یکدیگر برخورد می کنند.

گرید به عنوان مبنایی برای جانماییو تنظیم المان های مختلف ساختمان (مانند ستون یا دیوار باربر) در پلان یا نقشه مورد استفاده قرار می گیرد. تصویر زیر، نمای پرسپکتیو از یک شبکه منظم و المان های نگهدارنده موجود در آن را نمایش می دهد. فاصله خطوط شبکه در نمای زیر برابر است.

تصویر زیر، نمای دو بعدی و سه بعدی از یک گرید به همراه المان های نگهدارنده را نمایش می دهد.

به منظور تسهیل فرآیند ستون گذاری پلان معماری، پلان مورد نظر گریدبندی می شود. خطوط گرید رسم شده بر روی پلان، معمولا به صورت خط چین یا کم رنگ هستند. دلیل این موضوع، عدم شلوغ شدن پلان و تداخل المان های موجود در ترسیمات مختلف است.

ستون گذاری پلان مربعی و مستطیلی چگونه انجام می شود؟
پلان هایی که در آن ها محدوده کلی سازه به شکل مربع یا مستطیل است، با ترسیم محورهای افقی و عمودی بر روی گوشه های ساختمان و نقاط برخورد المان های سازه ای داخل آن انجام می شود.

به عنوان مثال تصویر زیر را در نظر بگیرید. کلیت محدوده ساختمان زیر به شکل مستطیل است. به علاوه، تمام فضاهای داخلی آن نیز به صورت مستطیلی یا مربعی طراحی شده اند.

در این مثال، گریدبندی و آکس بندی پلان، به راحتی و با رسم خطوط مستقیم عمودی و افقی در امتداد گوشه ها و المان های سازه ای اصلی قابل انجام است. اکنون، با رعایت نکات ستون گذاری می توان محل پیشنهادی برای قراگیری ستون ها را مشخص کرد.

ستون گذاری پلان دایره ای چگونه انجام می شود؟
پلان دایره ای، به عنوان یکی از دیگر از انوع پلان های منظم در نظر گرفته می شود. به منظور گریدبندی و ستون گذاری این نوع پلان ها، ابتدا یک دایره بر روی محیط ساختمان رسم می کنیم.

سپس، با توجه به محدوده مجاز دهانه و کاربری مورد نظر از فضاها، چندین دایره متحدالمرکز درون دایره اول رسم می کنیم. با رسم قطر دایره ها در فواصل مشخص (بسته به طول دهانه و کاربری)، شبکه ای مشابه تصویر زیر به دست خواهد آمد.

محل برخورد قطرها با دایره ها، موقعیت ستون ها خواهد بود. این رویه برای ساختمان هایی به شکل قطاع دایره یا فضاهای دایره ای داخل ساختمان نیز قابل تعمیم است.

توجه داشته باشید که وجود فضاهایی با اشکال مختلف، دلیلی برای ستون گذاری پراکنده و نامنظم نیست. به عنوان مثال، پلان زیر سازه ای را نمایش می دهد که از چند فضای مستطیلی و مربعی به همراه یک فضای نیم دایره تشکیل شده است.

با این وجود، ستون های موجود بر روی بخش دایره ای با دیگر ستون ها در یک راستا قرار دارند.

ستون گذاری پلان های پیچیده چگونه انجام می شود؟
اغلب ساختمان ها با پلان مستطیلی یا مربعی شکل طراحی و اجرا می شوند. ستون گذاری پلان معماری این ساختمان ها کار پیچیده ای نیست.

با این وجود، دلایل مختلفی نظیر محدودیت فضا، معماران را مجبور به طراحی ساختمان هایی با پلان غیر مستطیلی می کند. البته در برخی از موارد مانند ساختمان های عمومی، این نوع طراحی برای ایجاد جلوه های بصری ساختمان انجام می گیرد.

به طور کلی، اصول اولیه ستون گذاری پلان در ساختمان های منظم و غیر منظم، تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارند.

رعایت نظم، مهم ترین نکته در ستون گذاری پلان است. ستون ها باید تا حد ممکن بر روی یک راستا بوده یا به عبارت دیگر، بیش از یک ستون در یک راستا قرار داشته باشد. رعایت این موارد علاوه بر معماری، عملکرد سازه ای ساختمان های نامنظم را نیز بهبود می بخشد.

نحوه ستون گذاری در پلان ذوزنقه:
تصویر زیر، نمونه ای از ستون گذاری در پلان ذوزنقه را نمایش می دهد. همان طور که مشاهده می کنید، یک ستون در هر گوشه ساختمان در نظر گرفته شده است. جانمایی ستون ها بر روی ضلع مورب نیز مطابق با راستای افقی ستون های دیگر انجام گرفته است.

نحوه ستون گذاری در پلان مثلثی و نحوه ستون گذاری در پلان مورب نیز مشابه نحوه ستون گذاری در پلان ذوزنقه ای خواهد بود.