خدمات فنی تونل چه هستند؟
خدمات فنی و تأسیسات تونل، سیستم هایی هستند که به منظور عملکرد مناسب حفریات زیرزمینی به طور موقت یا دائم نصب می شوند.
از اصلی ترین خدمات فنی تونل می توان به سیستم تهویه، سیستم روشنایی و سیستم آبکشی اشاره کرد.
طراحی مناسب این سیستم ها برای اجرای حفریات زیرزمینی، به عنوان یکی دیگر از مهم ترین اصول مهندسی تونل در نظر گرفته می شود.
سیستم تهویه تونل چیست؟
سیستم تهویه تونل، مجموعه ای از تجهیزات و سازه های مورد استفاده نظیر جت فن، شفت یا لوله برای تامین هوای سالم و دمای مناسب برای محیط داخلی تونل است.
تونل ها گذشته از کاربریشان (عمرانی یا معدنی)، همیشه با مشکل وجود گازهای سمی و هوای راکد مواجه هستند.
این مشکل با طراحی و اجرای سیستم تهویه مناسب حل می شود. در اغلب تونل ها، جت فن به عنوان اصلی ترین دستگاه برای به جریان انداختن هوای داخل تونل و کاهش میزان گازهای سمی مورد استفاده قرار می گیرد.
البته پارامترهایی مانند توان جت فن، تعداد و محل قرارگیری آن با توجه به ابعاد تونل، ترافیک مورد انتظار (تونل های ترابری)، حجم انفجار (تونل های معدنی) و غیره طراحی می شوند.
سیستم تهویه برای متعادل کردن دما تونل و خروج گازهای ناشی از آتش سوزی کاربرد دارد. معمولا علاوه بر طراحی سیستم تهویه اصلی، سیستم تهویه اضطراری نیز برای شرایط پیش بینی نشده (آتش سوزی، ترافیک سنگین و غیره) در نظر گرفته می شود.
به طور کلی، این سیستم فقط برای زمان بهره برداری از تونل نیست و فضای حفر شده در حین عملیات های اجرایی نیز باید از هوای تازه و دمای مناسب برخوردار باشد.
در غیر اینصورت، احتمال عملکرد نامناسب کارکنان و وارد شدن خسارت های جانبی و مالی شدید افزایش می یابد.
سیستم روشنایی تونل چیست؟
سیستم روشنایی، یکی دیگر از تأسیسات مورد استفاده برای عملکرد مناسب تونل است. در اغلب موارد، امکان بهره گیری از نور طبیعی در فضای داخلی تونل وجود ندارد.
از این رو، مهندسان ملزم به طراحی سیستم روشنایی برای فعالیت بهتر کارکنان (حین ساخت) و عملکرد مناسب تونل (حین بهره برداری) خواهند بود.
این سیستم ها باید شرایط زیر را فراهم کنند:
سیستم آبکشی و زهکشی تونل چیست؟
بسیاری از تونل های زیرزمینی با مشکل نفوذ آب به درون فضای حفر شده مواجه هستند.
در برخی از مواقع، حجم آب ورودی به اندازه ای است که عملیات های اجرایی را به طور کامل متوقف کرده و هزینه های زیادی را به پروژه وارد می کند.
به همین دلیل، در حین حفاری تونل، سیستمی برای تخلیه آب (آبکشی) در نظر گرفته می شود. در تونل های شیب دار این کار توسط حفر جوی در کنار مسیر و هدایت آب با نیروی ثقلی انجام می گیرد.
در تونل هایی که امکان بهره گیری از جریان ثقلی وجود نداشته باشد، معمولا سیستم پمپ و لوله به کار گرفته می شود.
تصویر بالا، سه سیستم زهکشی (لوله های سیاه در کف تونل)، روشنایی (چراغ های نصب شده بر روی دیواره تونل) و تهویه (داکت انتقال هوا در سقف) را نمایش می دهد.
پس از اتمام حفاری، در صورت عدم درزبندی و احتمال نفوذ آب به درون تونل، سیستمی برای جمع آوری و خروج آب (زهکشی) در کف یا کنار های مسیر تعبیه می شود.