ساختمان با مصالح بنایی کلاف دار، که از این پس به اختصار ساختمان بنایی نامیده می شود، ساختمانی است که با آجر، بلوک سیمانی و یا سنگ ساخته شود و در آن تمام یا قسمتی از بارهای قائم و تمامی بار جانبی در هر دو امتداد اصلی ساختمان توسط دیوارهای با مصالح بنایی غیرمسلح تحمل می شود.
وجود میلگردهای انسجام بخش، دیوار را مسلح نمی کند. ساختمانی که در آن بار جانبی در یک امتداد توسط دیوارهای با مصالح بنایی و در امتداد دیگر توسط عناصری غیر از دیوار تحمل می شود، ساختمان مختلط است و در ردیف ساختمان های با مصالح بنایی قرار نمی گیرد. ساختمان های بنایی غیر مسلح به دو دسته تقسیم می شوند.
ارتفاع و تعداد طبقه های مجاز
رعایت کلیه شرایط و محدودیت های زیر برای ارتفاع و تعداد طبقه ساختمان های مشمول الزامی است.
پلان ساختمان
به طور کلی پلان ساختمان بنایی در هر دو امتداد، باید شرایط زیر را برای تحمل یکنواخت نیروهای افقی ناشی از زلزله برآورده نماید.
مقطع قائم ساختمان
ساختمان های مشمول نباید در مقاطع قائم دارای پیش آمدگی باشند، ولی در شرایطی که پیش آمدگی در مقاطع قائم اجتناب ناپذیر است، باید ضوابط زیر رعایت شود.طول جلو آمده طره در بالکن های سه طرف باز از 1/20 متر و در بالکن های دو طرف باز از 1/50 متر بیشتر نباشد.پیش آمدگی ساختمان در مقطع قائم به طوری که طبقه بالا به صورت طره جلوتر از طبقه پایین باشد، فقط در موارد زیر مجاز است:
طول جلو آمده طره از یک متر بیشتر نباشد؛دیوارهای سازه ای قسمت پیش آمده نباید بار سقف یا دیوار فوقانی را تحمل کنند.چنانچه بارهای ثقلی ناشی از وزن دیوارهای قسمت پیش آمده، باید به ناگزیر توسط سقف یا کف پیش آمده منتقل شود، لازم است از طر ه هایی که به نحو مناسبی در کلاف های افقی همان تراز مهار شده اند، برای تحمل این بارها استفاده شود.
دیوارهای قسمت پیش آمده به وسیله کلا ف های قائم فولادی و یا بتن آرمه با اتصال مناسب و مطمئن نگهداشته شوند و دو سر کلاف ها در عناصر سازه ای کف و سقف مهار شوند.کلاف بندی مربوط به دیوارهای قسمت پیش آمدگی باید به نحوی انجام شود که اولاً هر کلاف حداکثر 2 متر از دیوار را نگه دارد، ثانیاً دو طرف پنجره های با عرض بیشتر از 2 متر نیز دارای کلاف باشد. حداقل مقطع و آرماتوربندی این کلاف های قائم باید، مانند کلا ف های قائم ساختمان باشد.
اختلاف تراز
از اختلاف تراز در یک طبقه ساختمان باید حتی الامکان پرهیز شود. در صورت وجود اختلاف تراز بیش از 60 سانتی متر باید دیوارهای حد فاصل دو قسمتی که اختلاف تراز دارند با کلاف بندی اضافی مناسب تقویت شوند و یا اینکه دو قسمت ساختمان به وسیله درز انقطاع از یکدیگر جدا شوند.
شالوده ها
شالوده ها باید حتی المقدور در یک تراز افقی ساخته شوند. در صورتی که به علت شیب زمین یا علل دیگر احداث شالوده در یک تراز مسیر نباشد، باید هر قسمت آن در یک تراز افقی و با محدودیت اجرا شود.اگر از کلاف های افقی به عنوان شالوده استفاده شود، باید کلاف های افقی بر روی کرسی چینی با مصالح بنایی اجرا شود. در این حالت رعایت موارد زیر الزامی است.عرض کرسی چینی زیر دیوار یا کلاف افقی نباید از ضخامت دیوار یا عرض کلاف افقی به اضافه 10 سانتی متر کمتر باشد.
عرض کرسی چینی بر روی بتن مگر یا شفته آهک تسطیح، نباید از مقادیر جدول زیر کمتر باشد.کرسی چینی سنگی یا آجری را می توان به صورت پله ای (با نسبت 1 به 2) یا غیر پله ای ساخت.میزان بیرونزدگی هر پله زیرین نسبت به پله روی آن نباید از ارتفاع پله زیرین بیشتر باشد.در این حالت رعایت موارد زیر الزامی است.اگر دیوار مصالح بنایی مستقیماً روی شالوده مصالح بنایی (آجری یا سنگی) قرار داده شود، باید کلاف قائم را به نحو مناسبی در داخل کرسی چینی مهار کرد. به جای استفاده از کلاف افقی با کرسی چینی مصالح بنایی می توان از شالوده بتن آرمه با رعایت شرایط زیر استفاده کرد.