مدیریت ریسک در پروژه های ساختمانی

سرمایه گذاری در بخش های مختلف صنعت از جمله صنعت ساختمان، دارای موارد مبهم و ناشناخته فراوانی است. این گونه موارد که به نام عدم قطعیت نامیده می شوند، می تو انند نتیجه کار ر ا گاهی به بهتر و گاهی به بدتر از آنچه پیش بینی شده است، تغییر دهند. در گذشته، مدیران با استفاده از تجربیات خود درصد ی از هزینه و زمان را برای ریسک و فرصت در نظر می گرفتند اما امروزه روش هایی جهت بررسی دقیق تر موارد ناشناخته وجود دارد.به طور معمول یک پیمانکار از سه وجه عمده می تواند در یک پروژه موفق باشد.

• با حصول سود مالی از انجام کار که یک عامل کوتاه مدت، اما بسیار مهم است، سود برد.
• با کسب اعتبار برای خود که به نسبت عامل بالا، بلند مد تتر است پیشرفت نماید.
• با اندوختن تجربه، سطح دانش کارکنان خود را بالا ببرد.

معمولاً پیمانکارانی که با هدف کسب اعتبار و رتبه در زمینه شغلی خود یا بالا بردن سطح دانش کارکنان خویش تلاش می کنند در پی کار با کیفیت بهتر و حتی سود مالی کمتر هستند. بنابراین مواردی که هر چه بیشتر توانایی پیمانکار را نشان دهد برای این دسته مورد پسندتر است.

پیمانکارانی که به طور شخصی کار می کنند و از لحاظ حقوقی نیازمند اعتبار نیستند بیشتر به سود کوتاه مدت می اندیشند و پای بند تخصص در انجام کار عمرانی نیستند که از این نمونه ها می توان به اصطلاح بساز و بفروش ها را مثال زد.نخستین گام در ارزیابی یک عامل تعریف و شناسایی دقیق آن است. چند اصطلاح مورد استفاده در این تحلیل به شرح زیر است.

روش ارزیابی عدم قطعیت ها

عموماً ریسک های موجود در یک پروژه، کارفرما و پیمانکار را بیشتر تحت تأثیر قرار می دهند. هم اکنون به طور روز افزونی کارفرمایان روش های ساختی را جستجو می کنند که ریسک های ساخت را به سازندگان منتقل کنند. به همین علت امروزه قرار دادهای ترکیبی برای طراحی و ساخت مثل DBFO (طراحی، ساخت، سرمایه گذاری و بهره برداری) رو به افزایش هستند و کارفرمایان بزرگ با استفاده از شراکت، قراردادهای تفکیک شده بر اساس تخصص و PFI جذب سرمایه خصوصی (مثل ساخت خانه با هزینه سازنده در زمین کارفرما و شراکت در سود کار) به راه حل های بهتری دست یافته اند.

ریسک پیمانکاران از عدم قطعیت های طرح و بازار اثر می پذیرد و بستگی کامل به نوع قرارداد با کارفرما دارد. در جایی که کارفرما کل ریسک را به پیمانکار واگذار می کند پیمانکار باید کل عدم قطعیت ها را شناسایی و دسته بندی کند و اثر هر یک را برروی هزینه و زمان پروژه بسنجد. در این هنگام او باید تغییرات بازار را که می تواند تأثیر منفی بر روی کار وی داشته باشد پیشبینی کند و شاید طراحی مجدد یا روش متفاوتی را جهت کار اتخاذ نماید.

امروزه استفاده از تکنیک های طرح و ساخت به طور روزافزونی با نظرات پیمانکار انجام می شود. مقدار هزینه، تجربه های پیشین پیمانکار از اجراهای با کیفیت و تیپ بندی و تکرار با در نظر داشتن حد قابل قبول طراحی جزئیات از طرف او پیشنهاد می شود. این موارد معمولاً از نظر پیمانکار بر روش های پیشنهاد شده از طرف مشاور و کارفرما ارجحیت دارد. روش های جدید و تجهیزات به کارگمارده شده برای آنها دارای ریسک تاز ه ای هستند که باید مدیریت شده، بر سایرین اضافه شود.در تعیین موارد عدم قطعیت یک پروژه از طرف پیمانکار باید پیش از همه چیز با استفاده از تجربه موارد عدم قطعیت را شناسایی کرد.

مدیران با تجربه در تصمیم گیری کمتر اشتباه می کنند. همچنین وضعیت بار گذاری ساختمان های تکراری نیز مشابه همدیگر می تواند باشد. البته نوع کار بری سازه ها مثل تجاری، اداری، مسکونی، بهداشتی و غیره عامل تفاوت و تغیر در کار است. وضعیت هر سایت و خاک آن بستگی به محل کار دارد و در پروژه های متفاوت مختلف است. اندازه و حجم پروژه مسلماً در همه کارها یکسان نیست.

هر چه به مشخصات جزئی تر از قبیل جزئیات کار و افراد شاغل نزدیک می شویم تفاوت طرح نمود بیشتری پیدا می کند.تغییرات در نوع طرح و منابع تهیه مواد و لوازم نیز بستگی بسیاری به نظر کارفرما و مشاور و محل کار دارد که در طرح های مختلف متفاوت است و ریسک ها و فرصت های مربوط به خود را دارد.