در طبیعت خاک هایی یافت می شوند که تحت تنش یکسان، با افزایش درصد رطوبت میزان کاهش حجم بسیار زیادی از خود نشان می دهند. این گونه خاک ها به خاک های رمبنده موسوم هستند. به طور کلی می توان رمبندگی را ریزش ناگهانی خاک در اثر از دست رفتن مقاومت عامل پیوند دهنده ذراتت خاک تعریف نمود. خاک های رمبنده بیشتر در نواحی گرم و خشک یافت می شوند و خصوصیات مهم این نوع خاک ها تخلخل زیاد، وزن مخصوص کم و چسبندگی صفر و یا ناچیز است.
روش های مقابله با پدیده رمبندگی
کشور ایران در زمره کشورهایی قرار گرفته که دارای خاک های رمبنده است و در صورت عدم شناسایی این نوع خاک ها، اگر سازه ای روی آنها احداث شود، سازه احداث شده در صورت به اشباع در آمدن خاک، بنا به دلایل مختلف دچار مشکلات و ضرر و زیان خواهد شد. بنابراین نیاز است در درجه اول رفتار و خصوصیات این خاک های رمبنده تحت شرایط مختلف مورد بررسی قرار گیرد.
خاک های فروریزشی از لحاظ ترکیب، خصوصیات مکانیکی- فیزیکی، عمق توده ریزشی و تغییر شکل ریزش متفاوت هستند و عموماً توسط ضخامت لایه های کم رطوبت، تخلخل بالا و قابلیت ریزش شناخته می شوند. برای احداث سازه در خاک های رمبنده، حذف خصوصیات ریزشی خاک در سرتاسر منطقه مورد نظر و در طول و عمق توده ریزشی به وسیله نصب لوله های زهکشی، حذف رطوبت و عوامل مؤثر بر ریزش خاک، ضروری است.
این نوع از خاک ها به رطوبت حساس هستند و در اثر افزایش رطوبت محتوی اولیه دچار کاهش حجم شده و مکانیسم ریزش آنها آغاز می شود. خاک هایی که دارای بیشترین پتانسیل فروریزشی هستند، غالباً در شرایط آب و هوایی گرم و خشک و نیمه خشک دیده می شوند و مکانیسمی که تقریباً در تمام توده های فروریزشی دیده می شود، شامل جریان یافتن خرده سنگ ها، حرکت توده های آبرفتی و رمبندگی توده ها (ریزش) است.
مهم ترین متغیرهای مؤثر در ارزیابی پتانسیل ریزش شامل وزن مخصوص خشک، آب محتوی اولیه، فشار آب کاربردی، درصد رس محتوی، درصد ماسه محتوی، و ضریب یکنواختی است.پتانسیل ریزش با افزایش آب محتوی اولیه کاهش و با افزایش وزن مخصوص و فشار در زمان مرطوب شدن خاک، افزایش می یابد.
به این ترتیب، چنانچه شناسایی مشخصات تراکم و کنترل کیفیت خاک های رمبنده به درستی انجام نگیرد، ممکن است این توده از خاک ها به رطوبت حساسیت نشان دهند، به طوریکه، چنانچه تراکم خاک تحت چگالی کم و خشکی متوسط صورت گیرد، بیشترین قابلیت برای چگالش تحت رطوبت ایجاد می شود، اما تقریباً در هر خاک فرو ریزشی، اگر فشار حدی به اندازه کافی بالا باشد، دچار ریزش می شود.
پدیده رمبندگی
رمبندگی به ریزش ناگهانی خاک در اثر از دست رفتن مقاومت عامل پیوند دهنده ذرات خاک اطلاق می شود. میزان رمبندگی ایجاد شده وابسته به نسبت تخلخل اولیه خاک است. تعدادی از نهشته های سیلتی تشکیل یافته تحت شرایط آب و هوایی خشک مستعد کاهش حجم قابل ملاحظه یا رمبندگی در هنگام اشباع شدن (مرطوب شدن) هستند. بنابراین نفوذ آب سطحی، نشت آب از لوله ها و بالا آمدن سطح آب زیرزمینی ممکن است موجب به وقوع پیوستن نشست های زیاد شود.
مکانیزم های مختلفی برای این پدیده ارائه شده که به دو گروه ساز و کارهای میکرومکانیکی و ماکرومکانیکی تقسیم می شوند. تفاوت دو گروه سازوکار فوق الذکر مربوط به مقیاسس مطالعه است، به طوری که در سازوکار میکرومکانیکی پیوند بین ذرات خاک و اندرکنش آب و ذرات تشکیل دهنده خاک مورد بررسی قرار می گیرد در حالی که سازوکار ماکرومکانیکی تنها به بررسی رفتار خاک در برابر افزایش رطوبت بدون توجه به اندرکنش بین ذرات تشکیل دهنده خاک و آب می پردازد.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
