تونل های مدفون

لاینینگ تونل

تونل های مدفون از جمله سازه هایی است که در دهه های اخیر به علت نقش حساس خود در بحث های مدیریت بحران و شریان های حیاتی مورد نظر خاص محققین بوده است. به علت قرارگیری این تونل ها در اعماق زمین و غیرقابل پیش بینی بودن رفتار خاک و تامین پایداری و حل مسایل مربوط به نشست و زهکشی و … اجرای این تونل ها، نیاز به تجربه و دانش کافی است.بعد از حفاری و نگهداری تونل اصلی، به منظور تامین نیازهای کاربری، اطمینان از پایداری فضا در دراز مدت، ایجاد یک سطح صاف و جلوگیری (یا کنترل) ورود آب های زیرزمینی به داخل تونل، دیواره ها و سقف و کف تونل اصلی به وسیله لاینینگ بتنی پوشیده می شود.

مبانی طراحی روش اجرای لاینینگ بتنی

مبانی طراحی روش اجرای لاینینگ بتنی را می توان در چند بخش زیر مورد بررسی قرار داد:

• شکل و ابعاد مقطع عرضی تونل
• پلان معماری
• طرح سازه ای لاینینگ

در ارزیابی مقطع عرضی تونل برای طراحی روش اجرای لاینینگ، توجه به نکات زیر الزامی است.ابعاد مقطع بگونه ای ست که امکان تردد تراک میکسر در داخل تونل (قبل از اجرای لاینینگ) وجود دارد.در کف مقطع تونل یک دیچ (کانال) در نظر گرفته که در حین اجرای لاینینگ کف اجرا می شود. دیچ کف تونل نیز در تمام بخش ها (راهروی اصلی و شاخه های فرعی) اجرا می شود.شکل مقطع در تمام بخش های تونل اصلی یکسان است. در ارزیابی پلان معماری تونل برای طراحی روش اجرای لاینینگ شیب طولی تونل در بخش راهروی اصلی برابر 1٪ به صورت سرازیری به سمت خارج تونل است.

روش اجرای پوشش بتنی

بتن ریزی از انتهای تونل به سمت دهانه تونل انجام خواهد شد. مراحل بتن ریزی در مقطع تونل حداقل در سه مرحله شامل بتن ریزی کف، بتن ریزی بخش پائین دیوار و بتن ریزی دیوار و سقف انجام خواهد شد. قبل از بتن ریزی کف، نیاز به اجرای بتن مگر است.

مرحله بندی (لیفت بندی)

بتن ریزی بتن ریزی در سه مرحله (لیفت) اصلی شامل بتن ریزی کف، بتن ریزی بخش پائین دیواره (با قالب رامکا) و بتن ریزی دیواره و سقف انجام می شود.

اجرای پوشش بتنی کف

بتن ریزی کف شامل مراحل زیر است:

• تمیزکاری کف وکنترل مقطع(نقشه برداری)
• رگلاژ کف (بتن مگر)
• کاشتن آرماتور آهن چال
• آرماتور بندی کف و فیکس کردن نبشی های کنار کانال هدایت آب، جاگذاری واتراستاپ.
• قالب بندی کف (سربندی قالب و قالب بندی کانال هدایت آب)
• بتن ریزی کف

تمیزکاری کف و کنترل مقطع (نقشه برداری)

بعد از اتمام عملیات حفاری و تحکیم، تمیزکاری کف، کنترل مقطع و رگلاژ کف انجام می شود. پس از تمیز کاری، مقطع کف تونل توسط اکیپ نقشه برداری کنترل می شود و در صورت وجود کسر حفاری های احتمالی اقدام به برداشت این کسر حفاری ها برحسب نوع و مقدار آن به وسیله بیل مکانیکی، چکش دستی و یا انفجار خواهد شد.

کف رگلاژ

معمولاً در حین حفاری تونل و همچنین در طی عملیات تمیزکاری کف مشاهده می شود که در تمام یا بخشی از کف تونل اضافه حفاری ایجاد می شود. اضافه حفاری های کف با استفاده از یک لایه بتن غیر مسلح با عیار 150 کیلوگرم سیمان (بتن مگر) پر می شود.قالب بندی کف در دو بخش اجرا می شود:

• قالب بندی در سطح
• قالب بندی پیشانی در کف

اجرای پوشش بتنی بخش پائین دیواره (رامکا)

اجرای پوشش بتنی بخش پائین دیواره به ارتفاع 5 متر شامل مراحل زیر است:

• آرماتور بندی رامکا و جاگذاری واتراستاپ
• قالب بندی رامکا
• بتن ریزی رامکا
• رامکا آرماتوربندی

تزریق تماسی

بعد از اجرای لاینینگ نهائی تونل ممکن است در متراژهای خاصی از تونل، فضاهای خالی بین لاینینگ و جداره تونل باقی مانده باشد یا اینکه برخی درزه و ترک هائی در سنگ یا در شاتکریت وجود داشته باشند که در اثر ویبره بتن پر نشده باشند. برای اطمینان از پرشدن این فضاها و اتصال کامل لاینینگ به جداره تونل به ویژه در سقف تونل، اقدام به اجرای تزریق تماسی خواهد شد. علاوه براین در فواصل 5 متری در طول طاق تونل، پیمانکار باید در نقاطی که دستگاه نظارت تعیین می نماید، دوغاب ریزی اتصالی را اجرا نماید.

زهکشی و آب بندی تونل ها

با توجه به نیازهای کاربری پروژه، لاینینگ تونل بایستی به گونه ای طراحی و اجرا شود که امکان نشت آب های زیرزمینی به داخل تونل در دوره بهره برداری وجود نداشته باشد و فضای تونل اصلی و دستک های تأسیسات کاملاً خشک باشد. با توجه به شرایط توپوگرافی و شرایط زمین شناسی، می توان تا حد زیادی مطمئن بود که تراز خط آب های زیرزمینی پائین تر از تراز تونل ها بوده و تنها نشت آب های سطحی ناشی از بارندگی به عنوان منبع آب تأثیر گذار مطرح باشد. در نتیجه لازم است تا تمهیدات لازم جهت جلوگیری از ورود این آب ها به داخل فضاهای زیرزمینی (از محل درزه های اجرایی و انبساط بتن) و نیز تجمع آب پشت لاینینیگ اندیشیده شود.