سقف های بتنی
یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده ی انواع ساختمان ها، سقف ها و از آن جمله سقف های بتنی هستند که نقش اساسی آنها انتقال نیروهای قائم و افقی ناشی از بارهای ثقلی و نیروهای جانبی شامل بارهای باد و زلزله به سایر اعضای باربر است. سقف های سازه ای علاوه بر اینکه تحمل کننده ی بارهای ثقلی در ساختما ن ها هستند، براساس میزان صلبیت در هنگام زلزله وظیفه ی توزیع و انتقال نیروهای ایجاد شده در دیافراگم ها را به عناصر قائم باربر جانبی بر عهده دارند. همچنین این عناصر باید در برابر تغییرشکل های افقی که در میان صفحه ی آنها ایجاد می شود، مقاومت و سختی کافی را دارا باشند. یکی از انواع متداول سقف های بتنی، سقف های تیرچه و بلوک هستند. طرح و اجرای آسان تر و صرفه ی اقتصادی، فلسفه ی اصلی رجوع به سقف های تیرچه و بلوک است.
سقف تیرچه بلوک
حداکثر فاصله 2 تیر نباید از 70 سانتی متر بیشتر باشد ولی اغلب مهندسین ایرانی فاصله 2 تیرچه را 50 سانتی متر محاسبه می کنند به همین دلیل تمام بلوک های موجود در بازار40 سانتی متر است. حداقل ضخامت سقف اگر تکیه گاه تیرچه را ساده محاسبه کنید 1 تقسیم بر 20 دهانه بوده و اگر تکیه گاه را گیر دار یا نیمه گیر دار محاسبه کنید، می توانید ضخامت سقف را تا 1 بر 26 دهانه اجرا کنید.
برای بارهای یکنواخت یا استاتیک، سقف تیرچه بلوک مناسب است و برای بارهای دینامیک و متمرکز مانند پارکینگ و … نباید از تیرچه بلوک استفاده شود. برای سقف های تیرچه بلوک حداکثر دهانه 8 متر است ولی بهتر است از سقف های 5/6 متر بیشتر برای سقف های تیرچه بلوک استفاده نشود. حداکثر بار تا 800کیلوگرم بر متر مربع را می توان به وسیله سقف تیرچه بلوک پوشانید و برای بارهای بیشتر بهتر است از دو تیرچه کنار هم استفاده کنید.
مزایای استفاده از سقف های تیرچه و بلوک
استفاده از سقف های تیرچه و بلوک در ساختما ن های متعارف، بسیار مرسوم است. از مهم ترین مزایای سقف های تیرچه و بلوک در مقایسه با سایر سقف ها نظیر سقف طاق ضربی و دال بتنی مسلح یکپارچه، می توان به موارد زیر اشاره نمود.به علت استفاده از بلو ک های توخالی و حذف بتن منطقه کششی، در مصرف بتن صرفه جویی قابل توجهی می شود.
به دلیل کاهش فضای بتنی با استفاده از بلوک ها در منطقه ی کششی، از مصرف آرماتورهای فولادی کاسته می شود که این امر به لحاظ اقتصادی بسیار مناسب است.به علت تولید صنعتی تیرچه و بلوک در کارخانه، کیفیت مناسب تری حاصل شده و نیروی انسانی کمتری مورد نیاز است.با توجه به وزن کم تیرچه ها، حمل و نصب آنها توسط کارگران امکا ن پذیر بوده و در ساختما ن های با طبقات کم، نیاز به استفاده از جرثقیل را منتفی می نماید.
به علت پیش ساخته بودن تیرچه و بلوک، نصب سقف بسیار سریع و آسان بوده و به کارگران متخصص که برای قالب بندی و آرماتوربندی سقف های بتن آرمه استخدام می شوند، نیازی نیست.قالب بندی زیر سقف، تنها به شمع بندی و نصب چهار تراش در فواصل معین، جهت تأمین تکیه گاه های موقت تیرچه ها، محدود می شود.از نقطه نظر اجرایی، به کارگیری سقف های تیرچه و بلوک سرعت عمل بیشتری را موجب خواهد شد و به کارهای پرهزینه و وقت گیر کارگاهی نیازی نیست.
خیز منفی در سقف تیرچه بلوک
در موقع اجرای این سقف باید خیز مناسبی به طرف بالا به تیرچه ها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده، این خیز منفی حذف شود. مقدار خیز در کارگاه براساس تجربه به دست می آید و معمولاً به ازای هر متر طول دهانه، 2 میلی متر خیز منفی در نظر گرفته می شود.بعد از ریختن بتن روی سقف، تحت وزن ناشی از بتن و به تبع آن تغییرشکل شمع زیر سقف و همچنین نشست تکیه گاه شمع ها و همچنین خزش و جمع شدگی بتن، تراز سقف پایین تر از تراز موجود نقشه می شود. برای همین با خیز منفی آن را جبران می کنند.