معرفی انواع تونل

انواع تونل کدام هستند؟
معیارهای مختلفی نظیر جنس محیط، راستای مسیر، شکل سطح مقطع و کاربری برای تقسیم بندی انواع تونل مورد استفاده قرار می گیرند.

تونل ها بر اساس جنس محیط دربرگیرنده به انواع خاکی، سنگی، با مصالح پرکننده، آبی و شنی تقسیم بندی می شود.

اجرای این مسیرها معمولا با راستای مستقیم یا کفی، مارپیچی و شیب دار صورت می گیرد. به علاوه، تونل ها را می توان با سطح مقطع دایره ای، مستطیلی، بیضوی، نعلی، تخم مرغی و چندمرکزی ساخت.

این سازه های مهندسی دارای کاربردهای متنوعی در زمینه راهسازی (جاده، راه آهن، مترو)، معدنکاری، انتقال آب، انحراف آب (سدسازی) و توزیع خدمات شهری هستند.

تونل معدنی چیست؟
استخراج ذخایر معدنی معمولا به دو روش سطحی و زیرزمینی انجام می گیرد. تونل، یکی از بخش های ثابت در اکثر معادن زیرزمینی است.

تونل های معدنی به منظور جابه جایی کارکنان (ورود و خروج)، اتصال طبقات مختلف به یکدیگر (رمپ)، دسترسی به کارگاه ها، حرکت ماشین آلات و انتقال مواد استخراجی توسط تجهیزات باربری (لوکوموتیو، واگن، نوار نقاله و غیره) مورد استفاده قرار می گیرند.

تونل راه یا تونل حمل و نقل چیست؟
استفاده از تونل برای عبور و مرور وسایل نقیله را می توان به عنوان شناخته شده ترین کاربرد این سازه مهندسی در نظر گرفت.

ساخت تونل راه معمولا درون بلندی ها (کوه، تپه)، زیرِ زمین و حتی زیرِ آب انجام می گیرد.

هدف اصلی از اجرای این نوع تونل، ایجاد مسیرهای مستقیم با عبور از داخل موانع (اتصال نقاط مختلف با کمترین فاصله ممکن) و افزایش سرعت جابه جایی وسایل نقلیه است.

به این ترتیب، هزینه اجرای جاده های پیچیده و حجم ترافیک ناشی از سرعت پایین وسایل نقلیه کاهش می یابد.

تونل مترو و تونل راه آهن نیز از دیگر انواع تونل های حمل و نقل هستند که به منظور جابه جایی افراد یا باربری مواد مورد استفاده قرار می گیرند.

تونل انتقال آب چیست؟
تونل انتقال آب، همان طور که از نامش پیداست، به منظور انتقال آب برای مصارف خانگی، صنعتی و کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

البته برخی از تونل های انتقال آب، برای مقاصد محیط زیستی نیز کاربرد دارند. به عنوان مثال، هدف از احداث تونل انتقال آب کانی سیب، احیای دریاچه ارومیه است.

تونل انحراف آب چیست؟
یکی دیگر از کاربردهای تونل، انحراف جریان آب رودخانه در هنگام ساخت سد است. به تونل های حفر شده برای این منظور، «تونل انحراف» (Diversion Tunnel) می گویند.

تونل های انحراف برای کاربری های موقتی یا دائمی ساخته می شوند. برخی از این تونل ها به منظور هدایت آب جهت تامین آب مورد نیاز مصارف خانگی، صنعتی و کشاورزی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

تونل تأسیسات شهری چیست؟
تونل تأسیسات شهری، یکی دیگر از انواع تونل ها است که در انتقال برق، گاز، آب (تأسیسات بهداشتی ساختمان)، فاضلاب و دیگر خدمات شهری کاربرد دارد.

به کارگیری تونل تأسیسات شهری، علاوه بر جلوگیری از اشغال کردن اضافی فضای شهر توسط کابل ها و لوله ها، مانع از آسیب رسیدن به این تجهیزات در شرایط آب و هوایی یا توسط عوامل دیگر می شود.

قنات یا کاریز را می توان به عنوان یکی از نمونه های سنتی تونل انتقال آب و تأسیسات شهری در نظر گرفت.