عملیات خاکی، کابرد گسترده ای در انواع پروژه های عمرانی نظیر راهسازی، ساختمان سازی، سدسازی و غیره دارد.
در این بخش، برای آشنایی با بیشتر با اهداف اجرای این عملیات، برخی از کاربردهای اصلی آن را معرفی می کنیم.
عملیات خاکی در راهسازی:
همان طور که در ابتدای مقاله نیز اشاره کردیم، عملیات خاکی یکی از مهم ترین و اصلی ترین فعالیت ها در اغلب پروژه های راه سازی است.
در این عملیات، خاک سطحی به همراه گیاهان برداشته شده و تسطیح، شیب بندی یا طبقه بندی زمین تا عمق مشخص انجام می شود.
به خاک زیر عمق نهایی، بستر جاده می گویند. نکته مهم پیش از اجرای عملیات خاکی، اطمینان از استحکام کافی بستر است.
اکثر پروژه های راه سازی، شامل عملیات خاکبرداری و خاکریزی می شوند.
با توجه به کیفیت خاک لایه های زیرین، امکان برداشت یا پایدارسازی آن ها وجود دارد. در صورت غیر اقتصادی بودن خاکبرداری لایه های زیرین و احتمال تحکیم آن ها، زوش های زهکشی (مانند اجرای ستون شنی) مورد استفاده قرار می گیرند.
زهکشی خاک با کاهش سطح آب زیرزمینی و فشار آب منفذی، پایداری سازه را افزایش می دهد.
عملیات خاکی در ساختمان سازی:
خاکبرداری و خاکریزی، از فعالیت های ثابت در بسیاری از پروژه های ساختمان سازی، مخصوصا ساختمان های مسکونی و تجاری بزرگ هستند.
این عملیات به منظور فراهم کردن بستر مناسب برای اجرای فونداسیون و یا زیرزمین مورد استفاده قرار می گیرد.
خاکبرداری در پروژه های ساختمانی با عنوان گودبرداری (خاکبرداری عمیق) نیز شناخته می شود. هدف اصلی در این عملیات، رسیدن به لایه مقاوم است.
مراحل کلی اجرای عملیات خاکی در ساختمان سازی عبارت هستند از:
عملیات خاکی در سدسازی:
اجرای عملیات خاکی در سدسازی نیازمند مهارت بسیار بالا در طراحی، اجرا و نگهداری است. مانند هر سازه عمرانی دیگر، فونداسیون سد نیز به همراه عملیات خاکبرداری و خاکریزی اجرا می شود.
البته این عملیات در ساخت سدهای خاکریزی اهیمت بیشتری دارد؛ چراکه ساخت سدهای خاکریزی با جانمایی و تراکم لایه های مختلف خاک، ماسه، رس و سنگ انجام می گیرد.
عملیات خاکی یکی از روش های بهسازی خاک و آماده سازی زمین برای اجرای سازه های مهندسی است. این عملیات اهمیت بسیار زیادی در روند اجرای پروژه های عمرانی دارد.
از این رو، آشنایی با دیگر روش های بهسازی خاک می تواند امکان تشخیص بهترین حالت برای اجرای عملیات خاکی فراهم کند.