ضریب تراکم خاک چیست و چگونه محاسبه می شود؟
یکی از مفاهیم پرکاربرد در مبحث تراکم خاک، «ضریب تراکم خاک» (Soil Compaction Factor) است که به عنوان معیاری برای درک درصد تراکم خاک فعلی و حداکثر تراکم قابل دسترس مورد استفاده قرار می گیرد.
این معیار با عنوان «تراکم نسبی خاک» (Relative Compaction of Soil) نیز شناخته می شود.
تراکم خاک، یک کمیت بدون بعد است که با درصد نمایش داده می شود.
توده خاکی با ضریب تراکم 70 درصد را در نظر بگیرد. تراکم نسبی خاک 70 درصد، نشان می دهد که این توده به اندازه 30 درصد با حداکثر چگالی ممکن فاصله دارد.
به عبارت دیگر، در صورت استفاده از ماشین آلات تراکم می توان خاک را متراکم تر کرد و آن را به چگالی مورد نظر رساند.
محاسبه ضریب تراکم خاک:
ضریب تراکم خاک با تقسیم چگالی خشک بر حداکثر چگالی خشک محاسبه می شود.
برای یک خاک با گنجایش رطوبتی مشخص، حداکثر چگالی خشک بر اساس روابط مکانیک خاک، زمانی به دست می آید که هیچ هوایی در فضای خالی نداشته باشد.
در این شرایط درجه اشباع به 100 درصد (S=1) می رسد.
به این ترتیب، جرم مخصوص اشباع خاک همان حداکثر جرم مخصوص خشک خواهد بود:
با تعیین وزن مخصوص خشک توسط آزمایش های تراکم خاک و تقسیم مقدار به دست آمده بر وزن مخصوص اشباع ضریب تراکم خاک محاسبه می شود.
در بخش بعدی، به معرفی متداول ترین آزمایش های تراکم خاک می پردازیم.