گچ و کاربرد آن در ساختمان

سنگ گچ به فرمول CaSO4 و 2H2O از خانواده سنگ های رسوبی غیر آواری تبخیری می باشد به عبارت دیگر سنگ گچ ترکیبی از آهک، گوگرد و آب است.

به علت میل ترکیب شدیدی که دارد به طور خالص یافت نمی شود. بیشتر به صورت ترکیب با کربن یا اکسیدهای آهن یافت می شود.

فرآیند گچپزی:
گچ پزی یعنی حرارت دادن به سنگ گچ آبدار به طوری که بتوانیم 5/1 مولکول از آب تبلور آن را تبخیر نماییم.

به طوری که اگر به سنگ گچ در حدود 170 درجه سانتی گراد حرارت بدهیم 5/1 مولکول از آب تبلور خود را از دست داده و به گچ ساختمانی به فرمول CaSO4 , 0.5 H2O تبدیل می گردد.

اگر دمای کوره به 200 درجه سانتی گراد برسد، سنگ گچ 7/1 مولکول آب خود را از دست داده به گچ تشنه به فرمول CaSO4. 0.3 H2O تبدیل می شود که میل ترکیبی شدید با آب داشته، به طوری که اگر در مجاورت هوای آزاد قرار بگیرد، 0.2 مولکول آب از بخار موجود در هوا را جذب کرده و به گچ ساختمانی با 0.5 مولکول آب تبدیل می گردد.

سنگ گچ در دمای 300 تا 320 درجه سانتی گراد می سوزد و به سولفات کلسیم به نام انیدریت تبدیل می شود. گچ سوخته میل ترکیب با آب نداشته و قابل مصرف در صنایع ساختمانی نمی باشد.

از گرمای 700 تا 1400 درجه سانتی گراد گچ سوخته تجزیه شده و به اکسید کلسیم به فرمول CaO گاز SO3 تبدیل می گردد و گاز SO3 با تبدیل به SO2 و O متصاعد می گردد.

اگر آهک در پودر گچ باقی بماند در زمان گیرش آن تأثیر گذاشته و در اثر مجاورت با آب، آهک آن شکفته شده و الونک می زند و سطح سفیدکاری را آبله رو می کند.

زمان گرفتن ملات گچ، سخت شدن و خشک شدن آن:
گچ ساختمانی مرغوب گچی است که زمان گرفتن آن نباید زودتر از 4 دقیقه آغاز و دیرتر از 10 دقیقه پایان یابد. پایان سخت شدن آن نباید زودتر از 20 دقیقه و دیر تر از یک ساعت باشد.

نباید سخت شدن گچ را با خشک کردن آن اشتباه کرد. زمان خشک شدن ملات گچ بستگی به دمای محیط و ضخامت آن دارد به طوری که از چند ساعت تا چند روز ممکن است طول بکشد. خشک شدن گچ وقتی پایان می یابد که رنگ آن کاملا سفید شود.

نحوه اندازه گیری زمان شروع و پایان سخت شدن ملات گچ:
اگر در یک ظرف مقداری آب بریزیم و روی آن به مقدار لازم گچ اضافه نماییم شروع زمان سخت شدن ملات از لحظه ای است که اگر داخل مخلوط را به وسیله میخی خط بیندازیم بلافاصله جای خط پر نشود و پایان زمان سخت شدن زمانی است که اگر روی ملات سخت شده با انگشت ضربه بزنیم روی ملات در محلی که ضربه زده ایم آب ظاهر نشود.