تمیزکردن و درجه بندی یکی از مهم ترین و نخستین عملیات پس از برداشت محصول است که برای خارج کردن ناخالصی ها و مواد نامرغوب از دانه ها و محصولات کوبیده شده و جداسازی دانه ها یا محصولات به صورت دلخواه انجام می شود. ارزش تجاری رقابتی محصولات کشاورزی بستگی به درجه بندی آنها دارد. این عامل خود بستگی به خصوصیات فیزیکی مثل اندازه، شکل و رطوبت، خصوصیات شیمیایی مثل اسیدهای چرب آزاد، عطر و بو، عوامل بیولوژیک مثل صدمه در اثر حملات آفات دارد.
یک مخلوط از بذرهای مختلف می تواند بر اساس اختلاف در طول، عرض، ضخامت، چگالی بافت سطحی، حرکت هنگام وزش باد، رنگ، شکل، هدایت الکتریکی و خواص مغناطیسی از یکدیگر جدا شوند. تمیزکردن در فرآوری محصولات کشاورزی معمولاً دفع ناخالصی و مواد نامرغوب از مواد مرغوب تعریف می شود. این عمل با شستشو، الک کردن و جداکردن دستی و غیره انجام می شود.
درجه بندی کیفی مواد (درجه بندی) به تفکیک مواد تمیزشده بر اساس کیفیت محصول گویند که این عمل بستگی به ارزش های مختلف تجاری و مصارف دیگر دارد. درجه بندی کمی مواد (دسته بندی) به تفکیک محصولات تمیزشده بر اساس اندازه، شکل، جرم حجمی، بافت و رنگ آن گویند. بوجاری(غربال)کردن، خارج کردن ذرات بزرگ در اولین مرحله از فرآوری محصول است.
الک کردن
الک کردن یک روش جداسازی دانه ها و بذرها به دو بخش یا بیشتر بر اساس اندازه آنها است.برای تمیز کردن و جداسازی بذرها، الک یکی از وسایلی است که بیشترین مورد استفاده را دارد. وقتیکه ذرات جامد روی الک ریخته می شود، ذرات کوچک تر از سوراخ های الک عبور می کنند درحالی که ذرات درشت تر در دهانه الک باقی میماند. یک الک تک مرحلهای مواد را به دو بخش تفکیک می کند. وقتی که مواد از درون یک سری الک با اندازه های مختلف عبور داده می شوند، بر اساس اندازه سوراخ ها به چندین قسمت تفکیک می شوند.
الک های توام با جریان هوا (الکهای بادی) اکثر مواد دانهای را تمیز و درجهبندی کمی (جداسازی) می کنند. الکها معمولاً توسط بازوهایی در هوا معلق هستند و وقتی این واحد توسط یک موتور الکتریکی نوسان می کند، حرکت رفت و برگشتی در امتداد افق صورت می گیرد و در همان لحظه مقداری نیز حرکت عمودی دارد. این دو حرکت باعث می شوند که دانه ها به یک طرف الک حرکت کنند و در هنگام حرکت به هم ضربه وارد نمایند.
حرکتهای الک
اهداف حرکتهای الک عبارتند از: بهمزدن مواد روی سطح الک، قراردادن ذرات ریز بر روی سطح زیرین، تخلیه نمودن ذرات درشت.
مواد الک شده
موادی که بر روی سطح الک باقی میمانند، مواد درشت یا با اندازه بزرگ (بیش اندازه)نامیده می شوند، در حالی که موادی که از الک عبور می کنند، مواد ریز یا اندازه کوچک نامیده می شوند. موادی که از سوراخ های الک خاصی عبور می کنند ولی بر روی الک زیری باقی میمانند، مواد متوسط یا حد واسط نامیده می شوند.
اندازه سوراخ های الک یا شبکه
روزنه های چهارگوش شکل گرفته شده توسط سیم که معمولاً شبکه نامیده می شوند، تعداد سوراخ ها در هر اینچ (طول) است که از مرکز یک ضلع تا فاصله یک اینچ بعد از آن شمارش می شود، یا توسط اندازه سوراخ بر حسب اینچ یا میلیمتر است که از مرکز یک ضلع تا مرکز ضلع دیگر مشخص می شود. وقتی که تعداد سوراخ ها در هر اینچ 2 عدد یا بیشتر باشد به آن شبکه گویند، در حالی که سوراخهای با اندازه 0/1 اینچ یا بیشتر از آن را شبکه نمی نامند.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
