صادرات زنجیره فولاد به تفکیک مقاصد صادراتی

بررسی آمار صادرات آهن آلات در گذشته و تفکیک آن براساس زنجیره تولید فولاد مهم ترین شرکای تجاری این صنعت را مشخص می کند.

در این بخش به منظور شناخت بهتر فضای صادراتی ایران، کشورهای مقصد در صادرات کل زنجیره بررسی می شوند.

همچنین سابقه تجاری ایران (به ویژه در خصوص فولاد) نشان می دهد که ایران با کشورهای منطقه خاورمیانه و کشورهای همسایه ارتباط تجاری بیشتری نسبت به سایر کشورها داشته است.

لذا مجموع کشورهای منطقه خاورمیانه و همسایه به عنوان کشورهای هدف مطرح شده و میزان صادرات به این کشورها نیز مدنظر قرار گرفته است.

همچنین کشورهایی که در کشورهای مقصد ایران حضور دارند به عنوان مهم ترین رقبای تجاری در کل زنجیره مطرح شده اند.

محصولات تخت:
صادرات محصولات تخت طی دوره 1393 به 1395 با کاهش 16 درصدی مواجه بوده است.

میزان صادرات محصولات تخت در سال 1393 معادل با 1554 هزار تن بوده و در سال 1395 به 1302 هزار تن کاهش یافته است.

در سال 1394 حجم صادرات محصولات تخت برابر با 1635 تن بوده است که در مقایسه با سال 1393 دارای افزایش 5.2 درصد بوده است.

در این میان صادرات محصولات تخت به کشورهای هدف با یک درصد کاهش مواجه بوده است. میزان صادرات محصولات تخت به کشورهای هدف از 642 هزار تن در سال 1393 به 1073 هزار تن در سال 1395 افزایش یافته است.

به طور کلی 41 درصد صادرات محصولات تخت در سال 1393 به کشورهای هدف بوده و این سهم در سال 1395 به 82 افزایش یافته است.

مهم ترین مقصاد صادراتی محصولات تخت در سال 1393 ایتالیا با میزان 561 هزار تن (معادل 36 درصد کل صادرات محصولات تخت) از صادرات را به خود اختصاص داده است.

در سال 1394 بیشترین حجم صادرات در کشورهای هدف مربوط به امارات متحده عربی به میزان 293 هزار تن بوده است.

در سال 1395 ایتالیا و امارات هم به عنوان کشورهای صادرکننده هدف ایران و نیز در مجموع لیست مقاصد صادراتی فولاد تخت ایران در صدر مقاصد صادراتی قرار دارند.

محصولات طولی:
صادرات محصولات طولی طی دوره 1393 به 1394 با افزایش 44 درصدی مواجه بوده است. میزان صادرات محصولات طولی در سال 1393 معادل با 461 هزار تن بوده در سال 1394 به 665 هزار تن افزایش یافته است.

صادرات محصولات طولی فولادی در سال 1395 در مقایسه با سال 1394 دارای رشد 3 درصد بوده است و به حجم 689 هزار تن در سال 1395 رسیده است.

میزان صادرات محصولات طولی به کشورهای هدف از 449 هزار تن در سال 1393 به 654 هزار تن در سال 1394 افزایش یافته است و به دنبال آن در سال 1395 به حجم 675 هزار تن افزایش یافته است.

به طور کلی در سالیان اخیر درصد بالایی از صادرات محصولات طولی فولادی به سمت کشورهای هدف صادراتی سرازیر شده است.

مهم ترین مقصد صادراتی محصولات طولی در سال 1393 افغانستان میزان 186 هزار تن (معادل 40 درصد کل صادرات محصولات طولی) از صادرات ایران را به خود اختصاص داده است.

در سال 1394 بیشترین حجم صادرات در کشورهای هدف مربوط به کشور عراق با حجم 269 هزار تن بوده است.

در سال 1395 افغانستان و عراق هم به عنوان کشورهای صادرکننده هدف ایران و نیز در مجموع لیست مقاصد صادراتی محصولات فولاد طولی ایران در صدر مقاصد صادراتی قرار دارند.

30 درصد واردات کشورهای هدف توسط ترکیه و 26 درصد نیز توسط چین تامین شده است. بنابراین چین و ترکیه به عنوان مهم ترین رقیب ایران در کشورهای هدف حضور پررنگی دارد.

بررسی وضعیت توان رقابت فولاد ایران در بازارهای بین الملل:
تحلیل مناسب تحولات گذشته تجاری هر کشور و به خصوص محصولات استراتژیکی مانند فولاد راهگشای مناسبی جهت مقابله با رویدادهای مهم تجاری است.

یکی از رویدادهای مهم و پیشرو که گریزی از آن نیست بحث پیوستن به WTO می باشد.

به دلیل عضویت ایران به عنوان عضو ناظر WTO دور از ذهن نیست که در آینده ای نزدیک ایران به عنوان عضو اصلی این سازمان پذیرفته شود.

صادرات فولاد و چالش های پیش رو:
منافع صادرات همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است. صادرات از طریق تأثیر مطلوب بر کارایی و تخصیص منابع، صرفه های ناشی از مقیاس، تغییرات تکنولوژی، ایجاد اشتغال و بهره وری کل عوامل در تسریع رشد و توسعه اقتصادی بسیار موثر است.

در روابط تجاری آزاد همیشه با انواع سیاست گذاری ها سعی بر افزایش نرخ صادرات بوده که این مهم با گسترش فرایند جهانی شدن اقتصاد شکل کاملا متمایزی به خود خواهد گرفت.

با توجه به مزیت رقابتی فولاد ایران صادرات طی سالیان گذشته جزء مهم ترین اهداف صادرات غیر نفتی قرار گرفته است.

اما این فرآیند با وجود توسعه واحدهای فولادی به سوی اهداف از پیش تعیین شده جرکت نکرده است.

علاوه بر تحریم موانع و مشکلات مهم از جمله تغییرات متوالی قوانین تجارت، تغییرات شدید نرخ ارز، عدم وجود ساختارهای مناسب بازاریابی و غیره باعث کندی توسعه صادرات آهن آلات شده است.

با وجود این رفع تحریم ها و از میان رفتن ساختار اصلی تحریم، امید به ایجاد فضای باز صادراتی محصولات فولادی مجددا به وجود آورده است.

با وجود این صادرات فولاد از بایدها و نبایدهای متعدد تأثیر می پذیرد و لذا بررسی همه این جوانب نیازمند بررسی های بسیار پیچیده است.