نگاهی به صنعت سنگ کشور

ایران به لحاظ تنوع رنگ و جنس سنگ و ذخایر قابل توجه آن موقعیت ویژه ای نسبت به دیگر کشورها دارد.

طبق آمارهای اعلام شده توسط وزارت صنعت و معدن و تجارت در سال 1388، بیش از هزار معدن انواع سنگ ساختمانی و تزئینی و حدود پنج هزار واحد فرآوری سنگ در کشور وجود دارد.

که از این تعداد کمتر از 250 واحد فرآوری مدرن و دارای تکنولوژی روز جهان بوده و مابقی نیمه صنعتی و سنتی هستند.

میزان ذخایر قطعی سنگ های ساختمانی و تزئینی حدود 2379822 هزار تن است که از این میزان 91/27 درصد آن مرمریت، 28/59 درصد گرانیت، 58/3 درصد تراورتن، حدود 16/0 درصد مرمر و 07/9 درصد آن نیز سنگ چینی می باشد.

همین امر موجب شده است که ایران پس از چین، هند و ایتالیا به عنوان چهارمین تولیدکننده سنگ جهان محسوب شود.

سنگبری های اصفهان:
سنگ بری های اصفهان در دهه 40 و اوایل دهه پنجاه عمدتا نزدیک شهر اصفهان (خیابان امام خمینی) مستقر بودند.

در سال 1347 اتحادیه سنگ کاران اصفهان اقدام به ساخت سنگ بری در منطقه محمود آباد و آقای رحیم دولت آبادی در منطقه دولت آباد اقدام به ساخت سنگ بری نمودند.

در سال 1370 در مجموع 300 واحد سنگ بری در اطراف شهر اصفهان فعالیت داشتند.

در دهه 70 تعداد کارخانجات سنگ بری در منطقه محمودآباد، دولت آباد و نجف آباد افزایش قابل ملاحظه ای داشت.

در دهه هشتاد، واحدهای سنگبری در مناطق جدیدی مانند شهرک صنعتی سگزی، میمه و گلپایگان به شکل متمرکز احداث گردیدند.

با توجه به این موضوع که صنایع فرآوری سنگ تزئینی استان اصفهان به صورت گروهی در شهرک های صنعتی قرار دارند مثلا تعداد 550 واحد در شهرک محمود آباد وجود دارد و در واقع در یک منطقه جغرافیایی قرار دارند.

همچنین با عنایت به این موضوع که این واحدها در تولید سنگ تزئینی فعالیت می کنند و اغلب دارای شرایط محیطی، فرصت ها و تهدیدهای مشترک هستند می توان واحدهای مستقر در هر کدام از شهرک های صنعتی را به عنوان یک خوشه دسته بندی کرد.

خوشه های صنعتی سنگ اصفهان در استان اصفهان و عمدتا در اطراف شهر اصفهان و در چند شهرک و محدوده صنعتی به طور متمرکز واقع شده اند.

از نظر تعداد کارخانجات، بیشترین تمرکز در شهرک صنعتی محمودآباد با 550 واحد فرآوری سنگ وجود دارد. بیشترین تعداد کارخانجات گرانیت نیز در این شهرک مستقر می باشد.

به عبارت دیگر این منطقه قطب فرآوری گرانیت در خوشه و به طور کلی در سطح کشور می باشد. در هیچ نقطه دیگری از کشور این تمرکز واحدهای فرآوری به چشم نمی خورد.

جایگاه بعدی را از لحاظ تمرکز تعداد واحدها شهرک های صنعتی نجف آباد و رضوانشهر به خود اختصاص داده اند. این مناطق نیز از لحاظ تعداد در کل کشور کم نظیر می باشند.

منطقه بعدی منطقه صنعتی دولت آباد می باشد که یکی از قدیمی ترین مناطق فرآوری سنگ در سطح استان بوده و بیشترین تمرکز واحدهای فرآوری مرمریت در آن به چشم می خورد.

سنگبری اصفهان:
استان اصفهان از نظر زمین شناسی دارای بیشترین ذخایر سنگ ساختمانی در سطح کشور می باشد که این ذخایر از نظر تنوع سنگ (تراورتن، مرمریت، مرمر، چینی و گرانیت) و تنوع رنگ، قابل توجه می باشند.

استان اصفهان یکی از مراکز اصلی تولید سنگ خام و فرآوری شده در سطح کشور است.

صنعت سنگ اصفهان فرصت های شغلی زیادی را برای مردم استان ایجاد نموده و افزایش میزان اشتغال در این صنعت نیز به صورت بالقوه وجود دارد.

تمامی سنگبری های استان اصفهان توسط بخش خصوصی اداره می شوند و جزء صنایع کوچک محسوب می شوند.

بیشتر تولیدات سنگبری های استان اصفهان جذب بازارهای داخلی می شوند و استان تهران با توجه به حجم بالای ساخت و ساز، مقام اول را در خرید سنگ های فرآوری شده استان داشته است.

به علت دارا نبودن استانداردهای کیفی بین المللی، توانایی صادرات بیشتر واحدهای سنگبری ضعیف می باشد.

میزان تولید کارخانجات سنگ بری:
از نظر میزان تولید سنگ، شهرک صنعتی محمودآباد با توجه به تعداد زیاد واحدهای فرآوری مستقر در آن، مقام اول را دارا است.

عمده این تولیدات به سنگ های گرانیتی اختصاص یافته است.

مقام بعدی را شهرک های صنعتی نجف آباد و رضوانشهر با تولید غالب سنگ های چینی و کریستال در دست دارد و پس از آن منطقه صنعتی دولت آباد و سایر مناطق قرار دارند.

به طور کلی 23 درصد از سهم تولیدات استان را سنگ های چینی، 29 درصد را سنگ های مرمریت، 23 درصد را سنگ های گرانیت و 16 درصد را سنگ های تراورتن به خود اختصاص داده اند.