تفاوت نیلینگ و انکراژ

امروزه با توجه به صنعتی شدن جوامع و توسعه ساخت و ساز، علم و هنر معماری نیز پیشرفت های خوبی داشته است.

در گودبرداری برای ساخت سازه های مختلف و برای پایدارسازی گود می توان از روش های مختلفی مانند سپرکوبی، سازه نگهبان خرپایی، اجرای شمع، ساخت سازه از بالا به پایین، مهار فشاری، نیلینگ یا میخ کوبی و انکراژ یا مهار کوبی استفاده کرد.

نیلینگ یا میخ کوبی در ساختمان چیست؟
روش نیلینگ یا میخ کوبی یا روش دوخت به پشت، در واقع به روشی اطلاق می شود که طی آن در دیواره های محل گودبرداری شده و سطوح شیب دار، میلگردهای فولادی یا همان نیل ها را با فواصل نزدیک به هم، درون گمانه ها قرار می دهند.

سپس با استفاده از دوغاب سیمان درون آن را پر می کنند تا هم میلگردها دچار خوردگی نشوند و هم بین خاک و میلگرد انتقال بهتر نیرو انجام گیرد.

هدف از انجام سیستم نیلینگ این است که مانع از رانش و ریزش خاک پشت آن شود و به عنوان دیواره ای پایدار عمل کند.

تاریخچه این روش به دهه 60 میلادی در استرالیا بر می گردد که برای پایدارسازی گودبرداری یک تونل استفاده شد و از آن به بعد استفاده از این روش میخ کوبی در سراسر دنیا من جمله ایران رواج پیدا کرد.

امروزه از این روش برای گودبرداری در کنار سازه موجود، مقاوم سازی سازه های نگهبان قدیمی، پایدارسازی ترانشه های مجاور راه ها، پایدارسازی ترانشه های خطوط راه آهن و غیره کاربرد دارد.

روش اجرای نیلینگ در گودبرداری:
در روش میخ کوبی یا نیلینگ مراحل زیر انجام می گیرد:

در ابتدا گودبرداری یا خاک برداری محل مورد نظر انجام می شود.این حفاری باید به صورت مرحله به مرحله از سمت بالا به سمت پایین گود باشد که معمولاً عمق گود برداری برای هر مرحله چیزی بین 2 تا 3 متر است.

و بستگی به تعداد گمانه ها و نوع خاک دارد و تا حدی است که خاک برای مدت یک تا دو روز بتواند پایدار بماند.

نکته ای که باید به آن توجه شود این است که در گودبرداری باید عرض منطقه گودبرداری شده به گونه ای باشد که تجهیزات و دستگاه های اجرای نیلینگ به راحتی در آن قرار گرفته و کار خود را انجام دهند.

در هر مرحله از حفاری و گودبرداری، چاهک ها یا گمانه هایی به صورت افقی و یا مایل به کمک دستگاه های حفاری ویژه در دیواره های محل گودبرداری شده یا سطوح شیب دار ایجاد می شود.

قطر این گمانه ها معمولاً 10 الی 15 سانتی متر و عمق آن ها معمولاً چیزی بین 5 الی 10 متر است که محل قرارگیری، عمق و تعداد آن ها بستگی به شرایط محل گودبرداری شده، نوع خاک و غیره دارد.

میلگردهای فولادی پیش تنیده به عنوان میخ یا نیل در ضخامت و طول مورد نیاز درون این گمانه ها قرار داده می شود تا به عنوان عاملی برای جلوگیری از رانش و ریزش خاک عمل کند.

با استفاده از دوغاب سیمان درون این گمانه ها را پر می کنند تا انتقال انرژی بین میلگرد و خاک بهتر صورت گیرد.

وقتی دوغاب تزریق شد، با استفاده از یک لایه مش (که از میلگردهای طولی و عرضی تشکیل شده است) سطح دیواره را بتن پاشی یا شاتکریت می کنیم.

این لایه نازک و با ضخامت کم است. این لایه برای این ساخته می شود که اولاً جلوی فرسایش سطحی خاک تا جای ممکن گرفته شود و دوما سطح قابل قبول و مناسبی برای ساخت و سازهای بعدی ایجاد می کند.

همان طور که گفته شد سیستم های نیلینگ (میخ کوبی) و انکراژ (مهار کوبی) هر دو از روش های رایج بین روش های پایدار سازی گودبرداری هستند.

این دو روش علی رغم شباهت های زیادی که با هم دارند، تفاوت هایی نیز بینشان وجود دارد. از جمله تفاوت نیلینگ و انکراژ می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نیلینگ نسبت به انکراژ هزینه کمتری دارد.
• نیلینگ به تجهیزات و همچنین مصالح کمتری در مقایسه با انکراژ نیاز دارد.
• پایدارسازی گودبرداری به روش نیلینگ سریع تر از روش انکراژ انجام می شود.
• در روش نیلینگ محدوده کمتری از خاک مسلح می شود.
• در سیستم نیلینگ در مقایسه با سیستم انکراژ، فضای بیشتری برای عبور و مرور و حمل وسایل وجود دارد و اختلالی در رفت و آمد ایجاد نمی کند.
• در روش انکراژ، میلگردها بعداً تحت فرآیند پس تنیده کردن قرار می گیرند که همین عامل باعث می شود تا این روش از قدرت بیشتری در مهار نیروی رانشی و ریزشی زمین برخوردار باشد.
• در روش انکراژ از میلگردهای فولادی، از فولادهایی که 6 تا 8 برابر فولاد معمولی مقاوم هستند، استفاده می شود.

در اجرای پایدارسازی گود به روش نیلینگ، میلگرد تنها به عنوان یک مؤلفه مقاوم (passive) در برابر نیروهای موجود، از خود مقاومت نشان می دهد در صورتی که در اجرای پایدارسازی گود به روش انکراژ، میلگرد نقشی فعال (active) دارد.

یعنی در روش نیلینگ بعد از اینکه در توده خاک دیواره محل گودبرداری شده تغییر شکل رخ داد، نیرو در نیل ها (میخ ها) فعال می شود ولی در روش انکراژ وجود نیروی پیش تنیدگی در میلگردها و انکرها، بعد از اعمال مرحله پس تنیدگی آزاد می شود و قبل از اینکه توده خاک حرکت کند، سبب افزایش استحکام می شود.

روش های نیلینگ، انکراژ و غیره از جمله انواع مختلف روش های پایدارسازی گودبرداری و سطوح شیب دار هستند که هر کدام مشخصات، مزایا و معایب مختص به خود را دارند.

قبل از انتخاب و اجرای هر کدام از این روش ها باید بررسی های کارشناسانه روی مشخصات فیزیکی، شیمیایی خاک محل مورد نظر و همچنین وجود چاه های آب زیرزمینی و سایر موانع مانند وجود تأسیسات شهری و غیره انجام شود و در آخر باید به میزان بودجه و زمان مورد نیاز نیز توجه داشت.