آموزش ساخت فولاد دمشقی

فولاد یکی از پرکاربردترین آلیاژ در صنایع مختلف است. از فولاد برای ساخت انواع تجهیزات صنعتی و ساختمان سازی و حتی اسلحه استفاده می شود، ضمن اینکه این آلیاژ پرکاربرد انواع و روش های مختلفی برای ساخت دارد.

یکی از انواع فولاد، فولاد دمشقی نام دارد که هنوز معلوم نیست چرا به این اسم نامیده شده است.

یکی از دلایل آن شاید همین باشد که فولاد دمشقی آن زمان ها فقط در دمشق خرید و فروش میشده است!

به هر حال استفاده از فولاد دمشقی برای ساخت ابزار مختلف به خصوص چاقو مورد توجه قرار گرفت. چاقوی دمشقی معروف ترین نوع چاقو است که طرفداران بی شماری دارد.

در این مقاله قصد داریم به بررسی فولاد دمشقی، نحوه ساخت آن و روش های ساخت چاقوی دمشقی بپردازیم پس با ما همراه باشید.

فولاد دمشقی چیست؟
یکی از بهترین و معروف ترین فولاد همین نوع فولاد دمشقی یا Damascus steel است که به دلیل زیبایی ظاهری مورد توجه بسیار از صنعتگران قرار گرفته است.

ظاهر این فولاد از آن نظر خاص است که طرح هایی تیره و روشن و موج دار روی آن پدیدار می شود و تاکنون کسی به سر منشأ تولید این فولاد پی نبرده است.

قدمت آن به بیش از دو هزار سال می رسد و از زمان جنگ های صلیبی مسلمانان روش ساخت آن را فراگرفتند.

روش ساخت فولاد دمشقی بسیار دشوار بوده و به همین علت نسبت به بقیه انواع فولاد گران تر است.

البته فولاد دمشقی به چندین روش ساخته می شود و یکی از روش های ساخت آن روی هم قرار دادن ورق های فولادی و جوش دادن آنها است که با فرآیند خاصی انجام می پذیرد.

این روش ساخت فولاد دمشقی اکنون در جهان متداول می باشد، به همین جهت در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

این نوع فولاد برای ساخت انواع چاقو، وسایل تزیینی، اسلحه و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. ابزار ساخته شده با این فولاد می بایست از رطوبت دور بمانند و همیشه تمیز بوده تا دوام آنها بیشتر شود.

طریقه ساخت فولاد دمشقی:
روش های زیادی برای ساخت فولاد دمشقی وجود دارد که از منطقه ای به منطقه دیگر تفاوت دارد. اما رایج ترین روش برای ساخت فولاد دمشقی جوش دادن فولاد روی همدیگر است.

مرحله اول، تهیه ورق به تعداد مورد نیاز:
برای شروع ساخت فولاد دمشقی ابتدا تعدادی ورق فولادی یا دیسک فولادی را روی هم قرار می دهند. این دیسک ها باید به صورت یکی در میان سخت و نرم باشند.

منظور از سخت و نرم میزان کربن و نیکل درون آنها است که ورق های با محتوای کربن بیشتر نسبت به ورق های نیکل دار سخت تر هستند.

بسته به اندازه تیغه ای که قرار است تولید شود تعداد ورق ها متغیر بوده و رقم ثابتی نیست.

مرحله دوم، جوشکاری دیسک های فولادی:
بعد از قرار دادن دیسک های سخت و نرم به صورت یکی در میان آنها را درون کوره قرار می دهند تا با ایجاد گرمای زیاد به هم متصل شوند و تشکیل یک بلوک لایه لایه را بدهند.

سپس بلوک حاصله را طوری میکوبند که نازک تر شده و دیسک ها به هم جوش بخورند و یکپارچه شوند. هربار که بلوک در کوره قرار بگیرد قبل از سرد شدن با شار جوشکاری پوشانده می شود.

شار جوشکاری را روی بلوک داغ می ریزند تا ذوب شده و به همه لایه های فولاد نفوذ کند.

استفاده از شار جوشکاری حین ساخت فولاد دمشقی بسیار حائز اهمیت است زیرا با نفوذ به تمام لایه ها از اکسیداسیون و زنگ زدگی فولاد جلوگیری می کند.

مرحله سوم، کشش و صاف کردن یا نورد بلوک یکپارچه:
در این مرحله مجددا بلوک یکپارچه تحت حرارت زیاد قرار می گیرد تا نورد شود. وقتی که طول بلوک یکپارچه دو برابر شد آن را از وسط دو نیم کرده و روی هم قرار می دهند و مرحله دوم برای بار دیگر انجام می شود.

مراحل جوشکاری، نورد و برش بلوک چندین مرتبه تکرار می گردد تا بلوک به آن شکلی که خواسته شده در آید. به عنوان مثال یک بلوک پنج لایه اگر شش بار برش خورده و نورد شود یک فولاد دمشقی با 320 لایه برای ما تولید می کند.

از این فولاد دمشقی تولید شده برای ساخت چاقو استفاده می شود که در بخش بعدی آموزش نحوه ساخت آن را توضیح داده ایم.