دستورالعمل تنش زدایی فولاد

عملیات تنش زدایی یکی دیگر از عملیات حرارتی فولاد است که طی آن تنش های به وجود آمده در قطعه فولادی در طی روند تولید را از بین می برند.

به عملیات تنش زدایی فولاد، عملیات تنش گیری یا باز پخت هم می گویند. اهمیت عملیات تنش زدایی از آن جهت است.

که قطعات فولادی یا آلیاژها ممکن است طی تغییرات دمایی یا تحت فشار دچار تنش هایی شوند که اصطلاحاً به آن ها، تنش های پس ماند گفته می شود.

در دراز مدت اثرات زیان باری را از قبیل ترک برداشتن، تاب برداشتن، شکسته شدن قطعه در حین کار و غیره را ایجاد کند.

عملیات تنش زدایی می تواند مانع از این اثرات زیان بار شود.

این عملیات معمولاً پس از جوشکاری انجام می شود و به اصطلاح عملیات پس گرم هم نامیده می شود.

در طی این عملیات فلز را به صورت یکنواخت گرم می کنند و سپس به همین صورت یکنواخت آن را سرد می نمایند.

عملیات حرارتی تنش زدایی جوش به دو صورت زیر انجام می شود:

تنش زدایی کل قطعه: که برای قطعات فولادی با ابعاد کوچک تر استفاده می شود و کل قطعه در ابتدا تا دمای مشخصی گرم و سپس تحت کنترل سرد می شود.

تنش زدایی موضعی:
که تنها بخشی از قطعه را گرم و سپس تحت شرایط کنترل شده سرد می کنند.

هدف از عملیات حرارتی کروی کردن فولاد، افزایش قابلیت ماشین کاری و شکل پذیری قطعه فولادی است.

فاز سمنتیت یا کاربید آهن (Fe3C) در طی این مرحله از حالت لایه مانند به حالت کروی تغییر شکل می دهد.

این امر به این خاطر است که نرم ترین حالتی که ساختار فولاد می تواند داشته باشد، حالت کروی است.

ساختار کروی در عین حال که نرم ترین حالت ساختاری فولاد است، پایدارترین حالت نیز به حساب می آید.

بنابراین قطعه فولادی که تحت عملیات کروی کردن قرار گرفته است، بسیار انعطاف پذیر خواهد بود.

برای کروی کردن قطعه فولادی عملیاتی را انجام می دهند که تحت آن، ساختار پیوسته لایه های سمنتیت شکسته می شود و به صورت کروی درون زمینه رسوب می کنند.

از جمله فواید عملیات حرارتی کروی کردن فولاد این است که فولاد کروی شده قابلیت شکل پذیری بالا و همچنین قابلیت ماشین کاری بالایی (به خصوص در نوع پرکربن فولادها) دارند.

همین طور، کروی کردن فولاد باعث کاهش مصرف انرژی برای عملیات بعدی می شود.